Bijna twee jaar geleden vertrok hij, uitgezonden door de Gereformeerde Zendingsbond (GZB), met vrouw en twee peuters naar Egypte. Volgende week komt hij voor enkele maanden terug met verlof. Gert-Jan Segers (32) over de oosterse mentaliteit, over zijn werk bij uitgeverij Eagles en over het project ”Family ministry” van Eagles. „Wij proberen christenen te helpen de verbinding tussen leer en leven te leggen.”
Nee, eenzaam voelen hij en zijn vrouw zich niet in de hoofdstad van Egypte. „We zijn er in het goede en omvangrijke gezelschap van 15.999.996 mede-Caïrezen.” Wel kan hij zich na anderhalf jaar nog intens verwonderen over de cultuur van het Midden-Oosten. Niet voor niets heet het door hem geschreven boek dat in augustus bij Boekencentrum in Zoetermeer verschijnt: ”Een vreemdeling in Egypte”.
De titel heeft diverse betekenislagen. Het volk Israël verbleef als vreemdeling in Egypte. Voor Jozef, Maria en het kindeke Jezus geldt hetzelfde. In een wat andere zin zijn ook Gert-Jan en Rianne, hoewel intensief in de Egyptische cultuur ondergedompeld, vreemdelingen in Egypte. „Over dit land blijf je je als westerling verwonderen.”
Rustig zeilend in een zogenaamde felucca wijst de geboren Lissenaar, zoon van wijlen evangelist Joh. A. Segers uit Leeuwarden, naar een plek op de Nijloever. „Kijk, op die plaats is volgens koptisch-orthodoxe christenen de heilige familie op de boot naar het zuiden gestapt. Daarom hebben ze er ook maar een kerk gebouwd. In de jaren zeventig van de vorige eeuw is er een Bijbel aangespoeld. En wat denk je? Hij lag opengeslagen bij Jesaja 19, een bijbelhoofdstuk met bijzonder rijke beloften voor Egypte. Als je die kerk binnengaat, kunnen ze je de bewuste Bijbel tonen.”
Van dit type geloof zouden nog tientallen voorbeelden te noemen zijn. „Ze zijn hier dol op wonderen.” Maar verbazen doet een vreemdeling zich niet alleen over koptisch-orthodoxen. „Wij westerlingen kunnen het evenmin begrijpen dat acht van de tien Egyptische moslims menen dat Israël achter de aanslagen op het WTC zat. Maar ze geloven dat echt! In Egypte geldt: als je de dingen maar vaak genoeg tegen elkaar zegt, zijn ze waar.”
Egypte is een merkwaardig land, niet in de laatste plaats vanwege de wijze waarop de moslimmeerderheid omgaat met de aanzienlijke christelijke minderheid in het land. Naar schatting 10 procent van de bevolking is christen. Verreweg het grootste deel behoort tot de oeroude Koptisch-Orthodoxe Kerk. Daarnaast zijn er nog de koptisch-evangelische kerken met zo’n 250.000 belijders. Dat is de protestantse kerk waarbinnen het gezin Segers actief is.
Gert-Jan: „Deze christelijke kerken mogen gewoon hun godsdienstoefeningen houden. Overal in Caïro staan koptische kerken, die voor iedereen te herkennen zijn. Ze mogen echter op geen enkele manier evangeliseren. In Egypte kan een christen heel gemakkelijk moslim worden. Maar een moslim die overgaat tot het christendom, komt in grote moeilijkheden.”
Naar dit land werden hij en zijn vrouw bijna twee jaar geleden door de GZB uitgezonden om werkzaam te zijn in een christelijke uitgeverij, Eagles Publications, die zich in eerste instantie richt op de eigen, christelijke gemeenschap. „Meer is in Egypte niet haalbaar. Als christen heb je natuurlijk wel je privé-contacten met moslims. Daarin kun je, als je dat verstandig doet, verantwoording afleggen van je leefwijze en van de hoop die in je is.”
Egyptische moslims zijn veelal sympathieke, open en vriendelijke mensen die meer een antenne hebben voor het geloof in Iemand die alles bestuurt dan geseculariseerde Nederlanders, ervaren Gert-Jan en Rianne. Neem hun kinderoppas. „Ze is moslim. Maar ze leest onze kinderen met overgave voor uit een eenvoudige Arabische kinderbijbel uitgegeven door Eagles. We kunnen het aan God overlaten wat Hij daarmee wil doen.”
Direct aan de uitgeverij (die dit jaar bijvoorbeeld met behulp van de GZB de bijbelverklaring van Mattew Henry uitgaf) verbonden is Eagles Ministry: een organisatie die zich richt op theologische vorming, christelijk onderwijs en gezinsvraagstukken. In het kader van de ”Family ministry” van Eagles is Segers vooral betrokken geweest bij de start van een pro-lifebeweging. „Het gaat ons er met name om het denken over de waarde van het ongeboren leven te veranderen.”
Hoeveel abortussen er jaarlijks in Egypte plaatsvinden, is niet bekend, maar het moeten er heel veel zijn. „Daarbij gaat het enerzijds om gehuwde stellen die vinden dat ze het financieel niet kunnen opbrengen om meer dan bijvoorbeeld twee kinderen te hebben. Maar er zijn ook veel zwangerschappen van tieners en ongehuwde meisjes die afgebroken worden. In de cultuur van het Midden-Oosten behoort een meisje dat trouwt nog maagd te zijn, maar de praktijk is veelal anders.”
Als jong, ongetrouwd meisje de zwangerschap uitdragen is in Egypte heel moeilijk. „Er heerst een schaamtecultuur. Rondlopen met een dikke buik is in die omstandigheden vreselijk. Als je de vrucht snel weg laat halen, lijkt het of er niets gebeurd is.”
De leer van de islam verzet zich niet radicaal tegen deze praktijk. „Volgens de meeste moslims is er in elk geval de eerste twee weken nog geen sprake van menselijk leven. Dan gaat het nog slechts om wat vlees en bloed.” De kopten onderscheiden zich op dit punt niet sterk van de moslims. „Ook onder hen vind je vrouwenbesnijdenis en abortus.”
Door voorlichtingscampagnes probeert Eagles Ministry het denken van de Egyptenaar om te buigen. „We hebben een folder in het Arabisch uitgebracht. De eerste van deze soort in Egypte, en mogelijk zelfs de eerste pro-lifefolder in deze taal ter wereld.”
Verder houdt het instituut voor de eigen kerkelijke achterban bijeenkomsten: voor ouders, voor tieners, voor jeugdleiders. „Daarbij vertellen we dat God ook Schepper van het ongeboren leven is. Als we met een video laten zien wat er tijdens de zwangerschap gebeurt, zijn de mensen verbijsterd over het feit dat een embryo op een mens lijkt. Dat is voor hen een openbaring. Daarmee hopen we te bereiken dat gehuwde stellen, als ze al aan geboorteregeling willen doen, in elk geval niet meer voor abortus kiezen.”
Aan tieners houden de mensen van Eagles vooral voor dat seksualiteit en huwelijk met elkaar verbonden zijn. „Officieel vindt iedereen dat, maar de praktijk is anders. We proberen duidelijk te maken dat seksualiteit geen consumptiegoed is. En dat abortus nooit een oplossing is in moeilijke situaties. Dan vervang je het ene kwaad door het andere.”
Kernpunt in de benadering van Eagles Ministry is dat men de concrete levensvragen in een breder kader probeert te plaatsen. „Zowel moslims als christenen zijn in Egypte vaak erg legalistisch bezig. Er is een enorme aandacht voor ethische details, maar God vraagt ons niet om navolgers van regels te zijn, maar navolgers van Jezus Christus. Eagles stimuleert christenen leer en leven op elkaar te betrekken, oog te hebben voor het hele leven. Dan heb je het over geld, werk, relaties en media. En dus ook over abortus en seksualiteit. Dan gaat het om ons hart en om ons leven.”
