Zijn gezicht begint werkelijk te stralen als hij het motto van de vergadering aanwijst op zijn paperassen. Het is voor de derde keer dat hij de assemblee van de Gereformeerde Oecumenische Raad (GOR) bezoekt. De eerste keer was in Athene, in 1992. Het waren de woelige dagen rond het lidmaatschap van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN), de kerk die aan de wieg stond van de oprichting van de GOR. Het lidmaatschap van deze kerk hing in Athene aan een zijden draadje vanwege haar liberale opvattingen. De omstreden punten betroffen het schriftgezag en homoseksualiteit.

Ds. Chomutiri kan zich van de discussie weinig herinneren. „Ik weet nog wel dat het óók om homoseksualiteit ging. Niet alleen de wetten in Zimbabwe, maar ook de kerken in ons land zullen homoseksualiteit nooit accepteren. Het is geen gevoelig punt op de assemblee van de GOR, omdat het niet op de agenda staat. Ik denk dat als men het wel op de agenda plaatst en daar goedkeurend over spreekt, veel Afrikaanse kerken moeite hebben om in de GOR te blijven participeren.”

De Zimbabwaanse predikant is bestuurder van een kerk die partner is van de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) in de Protestantse Kerk in Nederland. De Reformed Church of Zimbabwe (RCZ) is een kerk die in 1891 is gesticht als afdeling van de Hervormde Kerk van de Kaap. Aanvankelijk heette zij Dutch Reformed Church. Later werd dat veranderd in Africa Reformed Church, daarna in RCZ.

De RCZ is een grote kerk met 800.000 leden, verdeeld over vijftig gemeenten. Megagemeenten dus? Dat is zeker niet het geval, blijkt uit de toelichting van de predikant. „Elke gemeente heeft soms tientallen ’preekstations’ waar leden bijeenkomen.” Zonder de kinderen ligt het totaalaantal leden op rond de half miljoen.

De Rooms-Katholieke Kerk is met haar „vele miljoenen leden” de grootste christelijke kerk in Zimbabwe. „Het is een kerk die in haar liturgie de voorouderverering opneemt. Ook heeft de kerk geen problemen met het drinken van alcohol”, aldus ds. Chomutiri. Hij meldt dat zijn eigen kerk de laatste jaren snel groeit, mede dankzij de steun die de GZB geeft aan het stichten van nieuwe gemeenten. „Zonder hun steun zouden we niet in staat zijn om gemeenten te stichten. Twee preekposten die onlangs geopend zijn, zijn nu alweer te klein.”

Zimbabwe kent vrijheid van godsdienst en eredienst, zegt hij. „De kerk wordt niets in de weg gelegd. We zijn er dankbaar voor dat ongeveer driekwart van het land uit christenen bestaat en dat minder dan 1 procent behoort tot de islam. Dat is een uitzondering in Afrika.”

Met name de politieke en economische situatie in Zimbabwe is echter heel moeilijk, aldus de predikant. De kerken worden steeds meer geconfronteerd met grote sociale en economische problemen. Ook de aids-problematiek eist haar tol in het land. „Onze kerk heeft een aantal scholen en ziekenhuizen in beheer die mensen voorlichting geven over aids. We zijn steeds meer bezig met de opvang van wezen van wie de ouders door aids gestorven zijn. Statistieken van het aantal slachtoffers ken ik niet, wel is bekend dat er in Zimbabwe dagelijks veel mensen sterven aan deze ziekte. Op de televisie verschijnen steeds meer waarschuwingen tegen besmetting en tegen seks voor het huwelijk. Een positief punt is dat immorele films en pornografie geweerd worden uit bioscopen en van televisiestations.”

Ds. Chomutiri is blij met de contacten met andere deelnemers aan de GOR-assemblee. „De debatten zijn belangrijk voor onze kerk. Er zijn veel onderwerpen waar we direct mee te maken hebben, zoals de kwestie van het religieuze pluralisme. Toen ik het gedeelte hierover bijwoonde, was het alsof ik de getuigenissen van de eerste zendelingen in Zimbabwe las. Toen werd te vaak tegen de Zimbabwanen gezegd wat er bij hen fout was en wat er niet mocht. We leren nu meer de ander eerst te ontmoeten en zo te getuigen. Ik heb er veel van geleerd hoe we dialoog en getuigenis met elkaar moeten verbinden. De moslim is niet een vijand, maar een medemens aan wie we de goede boodschap moeten voorhouden.”

De kerk van ds. Chomutiri is lid van zowel de GOR als de World Alliance of Reformed Churches (WARC). „Het lidmaatschap van de laatste organisatie is het gevolg van de keuze van de kerkleiding. Ik ben nooit bij een WARC-vergadering geweest en ken haar statuten ook niet. Onze kerk is gereformeerd in de traditie van de calvinistische Reformatie en binnen deze traditie voelen we ons thuis in de GOR. Als beide organisaties nauwer met elkaar samenwerken, moeten we wel de vraag stellen hoe het kwam dat de GOR ontstaan is terwijl de WARC veel eerder bestond. Kennelijk waren er toen verschillen. Zolang deze vraag niet beantwoord is, kunnen we denk ik niet zonder meer samengaan.”

Dit is het tweede van een viertal gesprekken met deelnemers aan de assemblee van de Gereformeerde Oecumenische Raad (GOR). Donderdag deel 3.