Laatste poging van Chirac om het tij te keren
De Franse president Jacques Chirac heeft donderdag alle registers opengetrokken in een laatste poging om de Fransen over te halen zondag voor de Europese grondwet te stemmen. In een televisietoespraak zei hij dat afwijzing van de grondwet een periode van verdeeldheid en onzekerheid zal inluiden.
Als de Franse invloed in Europa vermindert -volgens Chirac een gevolg van een Frans nee- zullen ijverige voorstanders van de vrijhandel de boventoon gaan voeren en een Europa creëren zonder politieke ambitie, zonder onafhankelijkheidsgeest, een simpele vrijhandelszone. De meest kwetsbaren zullen in dat geval het meest lijden, aldus Chirac.
De Fransen moeten volgens Chirac het referendum niet opvatten als een kans om zich uit te spreken over het beleid van de regering. Het referendum gaat volgens Chirac over de toekomst van de Fransen en hun kinderen, en over de toekomst van Frankrijk en Europa.
Chirac ging niet in op de geruchten dat hij de impopulaire premier Jean-Pierre Raffarin gaat ontslaan. Franse regeringsfunctionarissen zeiden echter dat het waarschijnlijk is dat Chirac zijn trouwe rechterhand zal opofferen.
In de herfst komt er overigens een socialistisch partijcongres om binnen de eigen gelederen orde op zaken te stellen. Eerste partijsecretaris van de PS, François Hollande, heeft dat aangekondigd na het gekrakeel binnen de partij. Officieel is die vóór de Europese grondwet, maar er zijn nogal wat dissidenten die openlijk pleiten voor nee. Sindsdien is de partij verdeeld.
Belangrijkste dissident is de nummer twee van de partij, oud-premier Laurent Fabius. Hij vindt de grondwet veel te liberaal, en meent dat het huiswerk maar overgedaan moet worden. Dat is helemaal tegen de partijlijn in. Als ja het toch wint bij het referendum zondag, dreigt Fabius volgende week meteen uit de partij te worden gezet en met hem ook oud-minister Henri Emmanuelli en senator Jean-Luc Mélanchon.
Die kans is niet groot. Blijkens de laatste opiniepeiling is de intentie onder Fransen om nee te stemmen opgelopen tot 55 procent. In het linkse kamp ligt dat percentage kennelijk hoger. Van de neestemmers is 82 procent ervan overtuigd dat na het wegstemmen van de grondwet een heronderhandeling volgt. Onder de jastemmers denkt 60 procent er ook zo over.
Premier Raffarin -die voor ja is- heeft Fabius openlijk beschuldigd alleen aan zichzelf te denken. Hij zou het referendum gebruiken om zich een plaats te veroveren als socialistische kandidaat bij de presidentsverkiezing van 2007. In het het eigen, socialistische kamp klinken dezelfde geluiden aan het adres van Fabius.
De socialistische oud-premier Jospin, tevens de ongelukkige presidentskandidaat in 2002, heeft Fabius’ gedrag „volstrekt onverantwoord” genoemd, al was het maar omdat de Franse socialisten zich zo volledig dreigen te isoleren van hun Europese collega’s. Die zijn allemaal voor de grondwet.