Elon Musk doet stapje terug, maar blijft invloedrijk
Elon Musk doet binnenkort een stap terug als bezuinigingschef van president Trump. Wie echter denkt dat het dan gedaan is met zijn invloed in het Witte Huis heeft het mis.
Strikt formeel gezien is het aangekondigde vertrek van Musk geen nieuws. Zijn aanstelling als ”speciaal overheidsmedewerker” met de opdracht het overheidsapparaat fors af te slanken, kan maximaal 130 dagen duren. Dus ergens eind mei is het daarmee afgelopen. President Trump heeft echter meer dan eens gezegd te overwegen om de techondernemer langer in dienst te houden.
Volgens het doorgaans goed ingevoerde Politico heeft Trump echter op 24 maart in een vergadering met medewerkers en ministers meegedeeld dat Musk binnenkort vertrekt. In diens aanwezigheid heeft de president daarbij wel gezegd dat de techondernemer „geweldig werk” heeft gedaan. De klus die Musk moest doen is volgens Trump grotendeels voltooid. „Elon, ik wil je bedanken.” De president noemde hem „een patriot en een vriend van mij”.
De perschef van het Witte Huis, Karoline Leavitt, noemde maandag het bericht over het aanstaand vertrek van Musk „troep”. Maar maandagavond vertelde Trump aan verslaggevers dat „Elon op een gegeven moment terug wil naar zijn bedrijf”. De president voegde daar aan toe: „Dat wil hij. Ik zou hem willen houden zolang ik hem kon houden.”
Dat Musk meer aandacht wil geven aan zijn eigen bedrijven, klinkt plausibel. Het gaat niet goed met zijn bedrijf Tesla. De winst die het aandeel maakte nadat Musk zich achter de Amerikaanse president had geschaard, is volledig verdampt.
Sloopkogel
Dat is echter zeker niet de enige reden. Het moment waarop dit bericht naar buiten komt, is opvallend. Musk en Trump hebben dinsdag een fikse tegenslag moeten incasseren. In de staat Wisconsin won de progressieve Susan Crawford de verkiezing voor een vacante zetel in het hooggerechtshof van die staat. Musk had vooraf ruim 20 miljoen dollar gestoken in de campagne van haar rivaal, de conservatief Brad Schimel. Maar die verloor met 10 procentpunten verschil. De uitslag wordt algemeen gezien als een indicatie voor de waardering van Trumps beleid.
Dat Musk het met zijn drastische bezuinigingen niet goed doet bij de Democraten laat zich raden. Zij schilderen hem graag af als sloopkogel van de overheidsdiensten en wijzen erop dat hij met zijn miljoenen de democratie om zeep helpt.
Maar ook binnen Republikeinse kringen klinkt (voorzichtig) kritiek. Weliswaar leeft daar de nodige aversie tegen de invloed van de ambtenarij, maar in kiesdistricten merken de Republikeinen de effecten van de rigoureuze ontslagrondes. Ook Republikeinse kiezers zijn daar het slachtoffer van.
Niet populair
Bovendien ergeren verschillende Republikeinse bewindslieden zich aan de vrije rol en het onvoorspelbare karakter van Musk, die regelmatig ministers en zelfs Trumps eigen stafchef Susie Wiles omzeilt.
Het is duidelijk dat de samenwerking met Musk aan Trump niet uitsluitend voordeel oplevert. De president beseft dat de techmiljardair niet populair is. En nu ook helder is dat hij bij de overheidsdiensten alle vlees op de botten heeft weggesneden, nadert voor Trump het moment om hem te laten gaan.
Toch denken medewerkers en waarnemers dat de invloed van Musk op het Witte Huis met zijn vertrek niet zal verdwijnen. Een bron binnen de regering zegt tegen Politico dat hij waarschijnlijk blijft optreden als adviseur. Een andere medewerker benadrukte dat mensen „zichzelf voor de gek houden” als ze veronderstellen dat de miljardair straks helemaal geen rol meer speelt.