Dat Musk in Washington een dikke vinger in de pap krijgt nu Donald Trump president wordt, weet inmiddels de hele wereld. Nog maar vier jaar geleden steunde Musk de Democraat Joe Biden en maakte hij Trump uit voor rotte vis. Nu zijn Elon en Donald boezemvrienden en is Musk de belangrijkste strategische fluisteraar van de toekomstige president.

Nadat de baas van Tesla, SpaceX en het platform X een bedrag van 250 miljoen dollar in de campagnekas van Trump had gestort, wees de aankomend president hem aan als minister van een departement dat officieel niet bestaat, maar in de praktijk uiterst machtig is. Musk krijgt de speciale taak het mes diep in de overheidsuitgaven te zetten. Zelf wil hij een besparing realiseren van 2 biljoen dollar – ongeveer een derde van de totale overheidsuitgaven van de Verenigde Staten.

Botweg

Dat hij dit serieus oppakt bleek de achterliggende weken al toen in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden na moeizaam overleg een compromis was bereikt over de begroting voor de komende maanden. Trump leek akkoord te gaan met het resultaat. Maar Musk zei botweg: Nee, dit is onvoldoende. En de onderhandelingen konden van vooraf aan beginnen.

Daarnaast zit Musk geregeld bij ontmoetingen die Trump heeft met politieke leiders uit het buitenland. Zo was hij bij het gesprek van het aankomend staatshoofd met de Oekraïense president Zelensky, bij het overleg tussen Trump en de Hongaarse premier Viktor Orbán en ontmoette hij in Mar-a-Lago –het resort van Trump in Florida– Nigel Farage, een Britse radicaal-rechtse politicus.

Musk zou voornemens zijn om de campagne van Farage met een forse donatie van 100 miljoen dollar te steunen, omdat hij helemaal achter de anti-immigratieplannen van Farages Reform Party staat. Overigens noemde hij Farage zondag niet langer geschikt als leider van de Reform Party. In het achterliggende jaar gebruikte Musk geregeld zijn eigen platform X om zijn onvrede over het politieke klimaat in Groot-Brittannië duidelijk te maken.

Geboortecijfers

Ook elders in Europa krijgt Musk voet aan de grond. Dat hij goede maatjes is met de Hongaarse premier Orbán is bekend. Verder staat hij sympathiek tegenover de radicaal-rechtse AfD. Hij vindt dat die als enige in staat is om Duitsland te redden. In eerste instantie sprak hij zich daarover uit middels een tweet op X. Onlangs herhaalde hij dat in een opiniestuk in de krant Welt am Sonntag. Hij schreef dat artikel op uitnodiging van de eigenaar –niet van de redactie– van de krant.

Musk heeft ook een uitstekende relatie met de Italiaanse premier Giorgia Meloni. Die is zelfs zo goed dat even het gerucht rondging dat ze in 2025 zouden gaan trouwen. De moeder van Musk heeft dat inmiddels weersproken. Blijft dat Musk bijzondere belangstelling toont voor Meloni en haar land. Hij waagde het zelfs om recent te zeggen dat enkele rechters moesten vertrekken omdat zij een stokje hadden gestoken voor Meloni’s plannen voor immigranten.

„Musk heeft een mega-ego, maar Trump heeft dat ook; dat gaat een keer botsen” - Paul Levinson, Amerikaans politicoloog

Musk deelt met Meloni het conservatief cultureel gedachtengoed. Zo koppelen beiden bijvoorbeeld lage geboortecijfers aan de tanende maatschappelijke invloed van het christendom.

Kleine bijdrage

Toch zeggen de meeste waarnemers dat niemand de illusie moet hebben dat de rijkste man op aarde echt bezorgd is over de teloorgang van het joods-christelijke gedachtegoed in Europa. Zijn biograaf Ashlee Vance –geen familie van de nieuwe Amerikaanse vicepresident– zegt: „Het gaat Elon Musk eerst en vooral om het veiligstellen van zijn zakelijke belangen. Hij wil bijvoorbeeld in Italië een Teslafabriek bouwen. Daarom paait hij Meloni. En hij wil voorkomen dat er een sterk verenigd Europa is dat hem op zakelijk terrein kan dwarsbomen met strikte regels.” In dit verband is het opmerkelijk te noemen dat J.D. Vance al heeft aangekondigd dat de VS uit de NAVO stappen als Europa regels gaat opstellen voor het internetplatform van Musk.

Vance stelt dat Musk, die als rijkste man ter wereld gewend is dat iedereen hem zijn zin geeft, met geld politieke invloed koopt. Hij citeert Musk, die ooit zei: „Als je in Washington of andere regeringscentra gehoord wilt worden, dan moet je een kleine bijdrage geven.” Vance: „En ja, 250 miljoen voor Trump of 100 miljoen voor Farage is voor Elon Musk een kleine bijdrage.”

De biograaf zet de techmiljardair op een lijn met andere lobbyisten. „Met één verschil. Lobbyisten werken meestal in de schaduw. Musk gaat onbeschaamd in het volle licht van de schijnwerpers staan.” Daarbij komt ook nog eens dat Musk belangrijke informatiekanalen bezit. „En wie de informatiestromen beheerst heeft macht”, zegt Vance.

„En ja, 250 miljoen voor Trump of 100 miljoen voor Farage is voor Elon Musk een kleine bijdrage” - J.D. Vance, aankomend vicepresident VS

Zijn de macht en invloed van Musk onstuitbaar? Politicoloog Paul Levinson, verbonden aan de Fordham University in New York, denkt dat er een moment komt dat de techmiljardair tegen grenzen aan gaat lopen. „Musk heeft een mega-ego, maar Trump heeft dat ook. Dat gaat een keer botsen. En Meloni is zeker geïmponeerd door Musk. Ze ziet de dollars al naar Rome komen. Maar ze zal zich nooit keren tegen Europa, zoals Musk wenst. Ze heeft Brussel ook nodig. En dat gaat spanning tussen beiden opleveren. Ja, Musk heeft ontzettend veel geld. Maar tact? Ho maar.”