„Als ik iedereen hier aan het werk wil houden en mijn bedrijf wil voortzetten, zal er iets voor het vuurwerk in de plaats moeten komen”, zegt Hein Jan van der Kamp. De eigenaar van Tuincentrum Graka in Sommelsdijk haalt zo’n 15 tot 20 procent van zijn omzet uit de verkoop van siervuurwerk. De vraag is hoelang nog. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over een vuurwerkverbod – een meerderheid is nu voor. Als het verbod er komt, zal Van der Kamp dus op zoek moeten naar een nieuwe inkomstenbron.

Concrete plannen heeft hij nog niet. „In de loop van de jaren heb ik tal van politieke voorstellen voorbij zien komen die op niks uitliepen. Ik wacht dus rustig af.” De tijd dringt wel. Normaal gesproken zou de Flakkeese ondernemer rond deze tijd een order plaatsen voor de komende jaarwisseling.

Van der Kamp is een van de 850 ondernemers die vuurwerk verkopen. Nog eens tien bedrijven in Nederland importeren vuurwerk. De branche eist bij een verbod 895 miljoen euro aan compensatie. „Een astronomisch bedrag”, erkent Leo Groeneveld van Belangenvereniging Pyrotechniek Nederland. „Wij schrokken er zelf ook van.” Staatssecretaris Chris Jansen denkt aan een compensatie van 100 tot 150 miljoen euro.

Bunker

Hoe Groeneveld dan aan 895 miljoen komt? Een optelsom van de nadelige gevolgen, legt hij uit. Dat begint al met de „enorme berg” aan vuurwerk die nog in de opslag ligt en die importeurs al hebben besteld voor komend jaar. Groeneveld, zelf importeur, plaatste in oktober al een eerste bestelling; in januari ging een definitieve order de deur uit. Bij een onmiddellijk verbod zal het ingekochte vuurwerk vernietigd moeten worden. „Dat moet in het buitenland, want in Nederland is maar één verbrandingsoven. Dan ben je tien jaar bezig.”

Groeneveld verwacht dat de voorraad met „misschien 1 procent” afneemt door klandizie van verenigingen en gemeenten die op een centraal punt vuurwerk willen afsteken. Export naar het buitenland zal volgens hem ook niet zomaar gaan, omdat elk land eigen regels kent. Bovendien zullen alle etiketten en gebruiksaanwijzingen dan vervangen moeten worden door stickers en handleidingen in een andere taal.

Daarnaast hebben ondernemers financiële verplichtingen door lopende huurcontracten, personeel en licenties. De branche heeft afgelopen decennia bovendien flink geïnvesteerd in opslagruimten. Regels daarvoor werden aangescherpt na de vuurwerkramp in Enschede.

Van der Kamp, die sinds 2008 vuurwerk verkoopt, heeft een „klein bunkertje” waar 10.000 kilo vuurwerk in mag liggen. Het kostte hem 100.000 euro. Die investeringen is hij straks in één klap kwijt. „Zo’n bunker met brandwerende muren en sprinklerinstallaties is nu eenmaal niet gebouwd om papier in op te slaan.”

Ondernemersrisico

De verkoop in de laatste decemberdagen maakt voor sommige bedrijven het verschil tussen rode en zwarte cijfers, stelt Groeneveld. Hoeveel er zonder vuurwerk failliet zouden gaan, kan hij moeilijk inschatten. De omzet van tuincentra bestaat volgens hem voor 5 tot 40 procent uit de verkoop van lichtgevende knallers. „Zij zullen het dus over een andere boeg moeten gooien. En nee, als je business je door overheidsmaatregelen wordt afgenomen, noem ik dat geen ondernemersrisico.”

Een verbod komt niet uit de lucht vallen. Toch konden bedrijven zich er volgens hem moeilijk op voorbereiden. „Je moet aan alle eisen voldoen”, zegt hij. „Je kunt niet een beetje investeren of je een beetje aan de regelgeving houden.”

Het zou volgens de importeur helpen als een verbod niet meteen dit jaar van kracht wordt. Is dat in 2026, dan zou ongeveer een derde van de gevraagde 895 miljoen euro af kunnen, rekent hij voor. „Hoe later een verbod, hoe beter de branche erop in kan spelen.”

Met een verbod wordt iedereen die op een nette manier een traditionele oudjaarsavond wil vieren de dupe van een aantal mensen die zich niet gedragen, stelt de importeur. „Illegaal vuurwerk, vernielingen, letsels, gevaarlijke opslagplaatsen, aanslagen, relschoppers die hulpverleners belagen en de politie bekogelen: daar willen we allemaal vanaf. Ga daarom het huidige beleid handhaven. Van een verbod zal de illegale vuurwerkhandel alleen maar opbloeien.”