„De wetenschap in de Verenigde Staten is ernstig onder vuur komen te liggen. Vakgebieden zijn ongewenst verklaard, bepaalde woorden mogen niet meer gebruikt worden, de regering dreigt universiteiten met het korten van honderden miljoenen aan budgetten. Nederlanders die samenwerken met Amerikanen hebben vragenlijsten ontvangen”, zegt een woordvoerster van het NIAS.

De interesse in Nederland is volgens het NIAS uitzonderlijk. „Het fellowship is bedoeld voor onderzoekers wier vrijheden met voeten worden getreden. Dat Amerikanen zich zo bedreigd voelen dat ze gebruik willen maken van een regeling die bedoeld is voor onderzoekers uit plekken als Soedan of de Gazastrook, is shockerend. Dit hebben we nog nooit gezien.”

De Amerikaanse interesse komt vooral van mensen die in de klimaatwetenschappen, sociale wetenschappen en geesteswetenschappen actief zijn. Vooralsnog vragen de Amerikanen alleen informatie op, er zijn nog geen concrete aanmeldingen. Het NIAS verwacht over een paar maanden te besluiten wie een plek in het fellowship krijgen. Een commissie beoordeelt daarvoor het onderzoek dat de aanvragers in Nederland willen doen, maar kijkt ook hoe schrijnend hun situatie is.

Momenteel hebben twee onderzoekers uit de Gazastrook en twee uit Oekraïne een plek in Nederland.