De Tweede Kamer moet duidelijk nog wennen aan de nieuwe situatie. Begin deze week, na de openlijke ruzie tussen de Amerikaanse president Trump en zijn Oekraïense collega Zelensky, leek de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB meer eenheid uit te stralen. Maar woensdag in een debat over in de inzet van Nederland tijdens de Europese top van donderdag, was daar niet zoveel meer van over.

Het was PVV-voorman Wilders die een groot deel van de aandacht naar zich toetrok. En omdat zijn partij de grootste coalitiepartner is, doen zijn woorden ertoe. Wilders sprak geen steun uit voor de 3,5 miljard euro waarmee het kabinet in 2026 Oekraïne wil helpen. Hij vindt dat extra investeringen gepaard moeten gaan met extra steun voor de lagere inkomens. De PVV’er denkt daarbij aan zaken als huren, boodschappen en energie.

Maar dat is wel een lastige combinatie. Om extra geld voor de verdediging van Europa vrij te maken, moet Den Haag bezuinigen, de lasten verhogen of meer gaan lenen. En als er naast het extra geld voor Defensie evenzoveel geld naar de steun voor lagere inkomens moet, zal dat de besprekingen over de voorjaarsnota en de begroting voor 2026 ingewikkelder maken. Wilders overvraagt.

Voor alles is het belangrijk dat de Haagse politici het hoofd koel houden. Trump lijkt een beetje op Wilders: Hard roepen, hoog inzetten en meestal akkoord gaan met een compromis. Het Amerikaanse besluit om de wapenleveranties en informatieverstrekking aan Oekraïne te staken, zijn zetten op het schaakbord van de Amerikaanse regering. Wat Trump wil is dat er een einde komt aan het bloedvergieten en dat de Europese partners van de NAVO meer geld uittrekken voor hun eigen verdediging. En op beide thema’s lijkt hij zijn zin te gaan krijgen, al is de manier waarop dat gebeurt, niet al te diplomatiek. Maar gezien de persoon van Trump hoeft niemand daar vreemd van op te kijken.

Toch zit er nog een diepere laag achter de opstelling van de Verenigde Staten. Trump beseft als geen ander dat het Europese publiek en de Europese politici doorgaans meer sympathie hebben voor de Democratische Partij dan voor de Republikeinse. Het was ook niet voor niets dat Trumps vicepresident, Vance, enkele weken geleden hard uithaalde naar de Europese leiders die volgens hem onvoldoende oog hebben voor de belangen van hun eigen kiezers en voor traditionele westerse waarden. Poetin en Trump hebben gemeen dat ze cultureel-conservatief zijn. Daar zal Europa, daar zal Nederland mee moeten dealen.

Trump lijkt een beetje op Wilders: hard roepen, hoog inzetten en meestal akkoord gaan met een compromis.