Adviseur Zelensky: snel weer gesprekken met Amerikanen
Enkele dagen na een op televisie uitgezonden ruzie in het Witte Huis met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, zei de Amerikaanse president Trump dat hij net een brief van Zelensky had ontvangen waarin deze zegt dat hij „klaar” is voor vredesonderhandelingen. Volg alle ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
Europese landen moeten snel grote investeringen doen in de zelfverdediging, vindt de Franse president Emmanuel Macron. Anders dreigen Rusland en de Verenigde Staten de veiligheid op het continent te bepalen. „We gaan een nieuw tijdperk in”, zei hij in een toespraak die uitgezonden werd op televisie en online. Frankrijk speelt daarbij als militaire en nucleaire macht volgens hem een speciale rol.
„We moeten zonder uitstel verdere stappen zetten om de veiligheid van Frankrijk, Europa en Oekraïne eerst te versterken”, aldus Macron. Hij zei ervan uit te gaan dat de Verenigde Staten naast Europa zullen staan, maar vindt wel dat Europa voorbereid moet zijn op de mogelijkheid dat dit niet het geval is.
Macron zei dat er naast hogere defensiebestedingen ook maatregelen genomen moeten worden om Europa te herbewapenen en de defensie-industrie op Europese bodem te versterken.
Nederland helpt Oekraïne door 700 miljoen euro te geven voor de aankoop van drones, heeft premier Dick Schoof woensdag aan de Oekraïense president Volodymyr Zelensky laten weten. Vorig jaar maakte het kabinet ook al bekend een groot hulppakket aan drones te leveren.
Oekraïne heeft een grote behoefte aan drones, aldus generaal Onno Eichelsheim. De drones kunnen volgens de commandant der strijdkrachten (CDS) snel geleverd worden. De nieuwe investering is deels gericht op de Oekraïense defensie-industrie waarbij ook wordt samengewerkt met de Nederlandse industrie, zei de minister-president.
Het gaat niet om een extra Nederlandse investering in Oekraïne. Het geld wordt gehaald uit een toezegging die al eerder aan de regering in Kyiv is gedaan. Nederland heeft zo’n 17 miljard euro aan hulp al toegezegd waarvan meer dan 10 miljard euro is bestemd voor militair materieel voor de Oekraïense strijdkrachten die het aan het front moeilijk hebben.
Nederland werkt volgens president Volodymyr Zelensky aan een nieuw financieel en militair steunpakket voor Oekraïne. Dat meldde hij op X na een overleg met minister-president Dick Schoof. De Oekraïense leider zegt Schoof op de hoogte te hebben gebracht van de behoeftes van zijn land dat op het slagveld in het nauw zit.
In de Tweede Kamer wordt al langer aangedrongen op extra steun voor het land dat drie jaar geleden werd aangevallen door Rusland. De Amerikanen kondigden deze week aan de militaire hulp aan Oekraïne op te schorten. De Kamer debatteert woensdagavond met de premier over onder meer de situatie in Oekraïne.
De teams van de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky gaan „in de nabije toekomst” weer om tafel om te spreken over veiligheidskwesties, zegt Zelensky’s stafchef. Andri Jermak heeft naar eigen zeggen afspraken gemaakt met Trumps adviseur Nationale Veiligheid, Mike Waltz.
„We hebben gesproken over vervolgstappen richting een rechtvaardige en duurzame vrede”, schrijft Jermak op X. „We hebben ook ideeën uitgewisseld over veiligheidskwesties en afstemming van uitgangspunten voor het kader voor bilaterale relaties tussen Oekraïne en de Verenigde Staten.”
Het contact op het hoogste niveau tussen de VS en Oekraïne is vastgelopen na de ruzie tussen Trump en Zelensky in het Witte Huis, afgelopen vrijdag.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is donderdag aanwezig bij de EU-top in Brussel, laat een EU-bron woensdag weten. De top van EU-leiders is ingelast om te praten over de toekomstige veiligheid van Oekraïne en Europa.
Nu de Amerikaanse president Donald Trump zich lijkt af te wenden van Oekraïne en Europa, wordt de top gezien als een doorslaggevend moment voor de veiligheid van Europa. Er wordt onder meer een plan van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen besproken. Zij deed eerder deze week een voorstel waardoor er honderden miljarden euro’s beschikbaar zouden kunnen komen voor defensie.
De baas van de CIA, de Amerikaanse inlichtingendienst, bevestigt dat de VS geen inlichtingen meer doorgeeft aan Oekraïne. Hij gaf hierbij echter ook aan dat deze stop tijdelijk zou kunnen zijn. „Ik denk dat we schouder aan schouder zullen werken met Oekraïne, want we moeten de agressie daar terugdringen.”
Het Europees Parlement benadrukt daags voor de EU-top nogmaals hoe belangrijk de bijeenkomst van de EU-leiders is voor de veiligheid van Oekraïne en Europa. Meerdere fracties roepen de leiders op besluitvaardig en met één stem het overleg in te gaan.
„We kunnen ons geen zelfgenoegzaamheid of halve maatregelen permitteren. Het is tijd dat Europa zijn plaats als militair en politiek machtsblok inneemt”, aldus Valérie Hayer van Renew Europe.
„We hebben minder gepraat en meer actie nodig”, aldus de EVP, de grootste partij. Beide partijen benadrukken hoe Oekraïne en de veiligheid van Europa met elkaar vervlochten zijn. Ook moet de EU de transatlantische relatie met de Verenigde Staten heroverwegen, nu het land de steun aan Oekraïne heeft gepauzeerd, aldus EVP.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft gezegd dat het met Amerikaanse hulp zeker haalbaar is om tot een permanent einde te komen van de oorlog in zijn land. Het staatshoofd schreef dat op sociale media na een telefoongesprek met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.
„We willen allemaal een veilige toekomst voor onze mensen. Geen tijdelijk staakt-het-vuren, maar een definitief einde aan de oorlog. Met onze gezamenlijke inspanningen en onder leiding van de Verenigde Staten is dit absoluut haalbaar”, aldus Zelensky op X.
Vredesonderhandelingen gelden als speerpunt voor de nieuwe Amerikaanse regering van Donald Trump. Zelensky zette vorige week tijdens een bezoek aan het Witte Huis nog vraagtekens bij de betrouwbaarheid van Rusland als onderhandelingspartner. Het kwam vervolgens tot een verhitte discussie met Trump en diens vicepresident. Zelensky zei later op X te betreuren hoe de bijeenkomst was verlopen en prees in een bericht het „krachtige leiderschap” van Trump.
De opgelopen spanning met de VS heeft voor Oekraïne al direct concrete gevolgen. De VS hebben hun militaire hulp opgeschort en volgens sommige berichten ook het leveren van inlichtingen beperkt.
Oekraïne ontvangt nog steeds Amerikaanse inlichtingen, zegt een Oekraïense bron tegen persbureau Bloomberg. De ingewijde spreekt berichten tegen dat de regering van Donald Trump is gestopt met het verstrekken van dergelijke cruciale informatie.
De bron zegt dat Oekraïense inlichtingendiensten nog niets hebben gemerkt van een inlichtingenstop. De VS hebben volgens Amerikaanse media eerder ook het leveren van militaire steun opgeschort.
Het Britse Sky News bericht dat een eigen Oekraïense bron heeft gemeld dat de VS alleen zijn gestopt met het delen van inlichtingen die gebruikt kunnen worden om doelen in Rusland zelf aan te vallen. Er zou nog wel informatie worden verstrekt die gebruikt kan worden om aanvallen te plannen op doelen in bezette gebieden.
Inlichtingen uit de VS zijn voor Oekraïne essentieel op het slagveld. De informatie wordt gebruikt om Russische doelen te identificeren.
Zakenkrant Financial Times schreef eerder over de inlichtingenstop. Volgens bronnen van die krant kunnen andere bondgenoten mogelijk nog wel sommige Amerikaanse inlichtingen doorspelen aan Oekraïne, hoewel dat formeel niet mag.
Advertentie
De Verenigde Staten zijn ook gestopt met het delen van inlichtingen met Oekraïne. Dat bericht de krant Financial Times op basis van drie ingewijden. Als de VS inderdaad geen informatie meer verstrekken, zou dat een grote klap zijn voor Oekraïne. Amerikaanse inlichtingen worden gezien als essentieel bij het uitvoeren van aanvallen op Russische doelen.
Officieel is niet bevestigd dat Oekraïne geen inlichtingen meer krijgt, maar de regering van president Donald Trump besloot volgens Amerikaanse media eerder ook al om het leveren van militaire hulp aan Oekraïne op te schorten. Dat gebeurde na een aanvaring tussen Trump en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in het Witte Huis.
Amerikaanse media hebben bericht dat meteen na die bijeenkomst op vrijdag intern is overlegd binnen de regering-Trump over het stopzetten of beperken van Amerikaanse militaire steun. Een van de achterliggende redenen voor de spanningen is dat Trump met Rusland wil onderhandelen over vrede. Zelensky heeft duidelijk gemaakt de Russische regering geen betrouwbare onderhandelingspartner te vinden. Hij wil ook veiligheidsgaranties van bondgenoten.
Oekraïense bronnen verzekerden dinsdag nog dat het delen van inlichtingen door de VS leek door te gaan als voorheen. Een ingewijde wees erop dat die samenwerking ook via andere kanalen verloopt dan de levering van wapens en munitie en dat die twee vormen van hulp dus niet per se samenhangen.
De EU-landen zoeken nog naar de juiste verdeling van de taken met de deels overlappende ‘coalitie van bereidwillige landen’ die het voortouw neemt in de hulp aan Oekraïne. Ze bespreken de omgang met dat nieuwe verband op de ingelaste EU-top van donderdag, zegt een hoge EU-diplomaat.
Onder aanvoering van niet-EU-land het Verenigd Koninkrijk werkt een groep bondgenoten van Oekraïne aan plannen om het land ook na een mogelijk bestand met Rusland te beschermen. Nederland en in ieder geval de grootste EU-landen praten mee in deze ‘coalition of the willing and able’, maar er ontbreken er ook heel wat. Hongarije en Slowakije bijvoorbeeld, twee Ruslandgezinde landen die in de EU steun aan Oekraïne en straf voor Rusland vaak tegen- of in ieder geval ophouden.
De EU-leiders die donderdag bijeenkomen in Brussel zullen nadenken of ze de initiatieven van de nieuwe coalitie kunnen steunen. Dat kan door hun politieke gewicht erachter te scharen, door financiële steun of misschien ook met de EU-machinerie, oppert de hoge EU-bron.
Betrokken landen die niet tot de EU behoren worden vrijdag sowieso bijgepraat over de top, aldus de ingewijde. Dat zou in ieder geval gelden voor het VK, Noorwegen en Turkije. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is voor de spoedtop uitgenodigd, maar het is nog onduidelijk of hij komt of inbelt.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft in aanloop naar de speciale EU-top op donderdag anderhalf uur gesproken met zijn verwachte opvolger, CDU-topman Friedrich Merz. De woordvoerder van Scholz zegt dat het overleg was bedoeld om standpunten af te stemmen. Ook andere topfiguren uit de partijen van de twee politici schoven aan.
De EU komt donderdag bijeen om te overleggen over Oekraïne en de veiligheidssituatie in Europa. Scholz, wiens partij bij parlementsverkiezingen ruim onder het CDU eindigde, vertegenwoordigt Duitsland. Er was eerder gespeculeerd dat hij mogelijk samen met Merz naar de top zou gaan, maar dat werd onlangs al tegengesproken door de Duitse regering. Een woordvoerder zei dat Merz zo’n „stage” niet nodig heeft en dat het erg onpraktisch zou zijn als alle Europese leiders hun opvolgers zouden meenemen.
De Franse president Emmanuel Macron overweegt opnieuw naar Washington af te reizen, dit keer samen met zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky en de Britse premier Keir Starmer. Ze zouden dan president Donald Trump kunnen ontmoeten, bevestigde een woordvoerder van de Franse regering.
De Britse tabloid Daily Mail berichtte eerder al dat de drie leiders mogelijk volgende week samen naar Trump gaan om een ‘verenigd front’ te vormen. Ze zouden een eigen voorstel voor een gedeeltelijk bestand willen presenteren, schrijft de Daily Mail, die zich baseert op eigen diplomatieke bronnen. Volgens de tabloid zouden de VS ook aansturen op een kleinere rol binnen de NAVO en zou een Britse of Franse generaal de hoogste NAVO-militair in Europa moeten worden. De ‘Supreme Allied Commander Europe’ is nu altijd een Amerikaan.
Macron, Starmer en Zelensky hadden de afgelopen tijd ook al losse ontmoetingen met de Amerikaanse president. Die stuurt aan op onderhandelingen met Rusland om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Het bezoek van Zelensky aan het Witte Huis liep vorige week uit op een verhitte woordenwisseling. Zelensky vindt de Russische president Vladimir Poetin geen betrouwbare onderhandelingspartner en wil veiligheidsgaranties van westerse bondgenoten.
Het Kremlin heeft positief gereageerd op de brief die de Amerikaanse president Donald Trump heeft gekregen van zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky. De Oekraïner schreef volgens Trump dat hij bereid is om te onderhandelen over vrede met Rusland.
Een woordvoerder van de Russische regering noemde dat een goede zaak, maar vroeg zich wel af hoe onderhandelingen in de praktijk zullen uitpakken. „Op dit moment is het voor de Oekraïense president nog steeds wettelijk verboden om met Rusland te onderhandelen.”
Trump begon over de boodschap van Zelensky toen hij het Amerikaanse Congres toesprak. Hij zei de „belangrijke” brief te waarderen en stelde ook duidelijke signalen te hebben ontvangen dat Rusland klaar is voor vrede.
De Republikein maakte al tijdens zijn verkiezingscampagne duidelijk de oorlog tussen Oekraïne en Rusland snel te willen beëindigen. Hij beloofde dat binnen een dag te zullen regelen, maar die zelfopgelegde deadline haalde Trump niet.
Oekraïne is sceptisch over de betrouwbaarheid van Rusland als onderhandelingspartner. Zelensky waarschuwde vorige week in het Witte Huis dat Poetin zich eerder niet aan afspraken heeft gehouden. Dat liep uit op een verhitte discussie tussen de Oekraïner en Trump.
Met „verbijstering en afgrijzen” heeft historicus Hubert Smeets vrijdag de openlijke ruzie tussen president Volodymyr Zelensky van Oekraïne en president Donald Trump en vicepresident J.D. Vance van de VS gevolgd. Militair analist Patrick Bolder heeft „met schrik” gekeken naar de vertoning in de Oval Office. „Zelensky werd aangevallen door twee ongelikte beren”, stelt de militair deskundige van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
De Franse president Emmanuel Macron spreekt Frankrijk woensdagavond toe. „Op dit moment van grote onzekerheid, waarin de wereld voor grote uitdagingen staat, zal ik mij vanavond om 20.00 tot u richten”, aldus Macron in een korte aankondiging op sociale media.
De veiligheidssituatie in Europa staat de laatste weken hoog op de agenda en was reden voor Europese leiders om meermaals overleg op het hoogste niveau te voeren, bijvoorbeeld afgelopen zondag in Londen. Europese landen verhogen hun defensie-uitgaven en steun aan Oekraïne, terwijl zorgen bestaan over de samenwerking met de Verenigde Staten.
De Amerikaanse president Donald Trump pauzeerde deze week de militaire hulp aan Kyiv en zocht de afgelopen weken toenadering tot Rusland. Hij wil de oorlog in Oekraïne snel beëindigen. Bovendien roept hij Europa op meer te doen voor zijn eigen veiligheid en pleit hij voor een flinke verhoging van de NAVO-norm.
Enkele dagen na een op televisie uitgezonden ruzie in het Witte Huis met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, zei de Amerikaanse president Trump dat hij net een brief van Zelensky had ontvangen waarin deze zegt dat hij „klaar” is voor vredesonderhandelingen en „elk moment” een overeenkomst voor het delen van mineralen tussen de VS en Oekraïne kan ondertekenen. Dat zei Trump dinsdag in een toespraak in het Congres.
De toespraak was de langste die een president ooit hield in het Congres en leek sterk op een verkiezingsrally, met veel aandacht voor illegale immigratie en het beleid van Trumps voorganger Joe Biden. Trump pochte over zijn eerste zes weken als president, die volgens hem productiever waren dan „ooit gezien is in de geschiedenis van deze natie” en haalde meermaals uit naar de aanwezige Democraten. Ook herhaalde de president Amerikaanse claims op het Panamakanaal en Groenland.
Advertentie
