RvS: Fabers invulling migratiepact kan rechtspraak ontwrichten
De Nederlandse invulling van het Europese asiel- en migratiepact kan een ontwrichtend effect hebben op de rechtspraak, waarschuwt de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Asielminister Marjolein Faber gaat op verschillende punten verder dan de Europese afspraken vanaf juni 2026 voorschrijven. De voorzitter adviseert de PVV-bewindsvrouw om deze verzwaringen in eerste instantie achterwege te laten en eventueel later stapsgewijs in te voeren.
De Afdeling bestuursrechtspraak is de hoogste bestuursrechter en heeft op verzoek van het ministerie gereageerd in de consultatieronde, waarin belanghebbenden hun mening geven over een concept-wetsvoorstel. Het gaat dus niet over een oordeel van de Afdeling advisering van de Raad van State over de uitvoerbaarheid en juridische kwaliteit van de wet. Dat volgt later pas als de definitieve versie van het wetsvoorstel af is.
Het pact moet de Europese buitengrenzen versterken door vreemdelingen te screenen en de procedures te versnellen als asielzoekers door hun herkomstland weinig kans maken op een verblijfsvergunning.
Faber gaat volgens de raad op verschillende punten verder dan nodig om het migratiepact in te voeren. Zo halveert haar wetsvoorstel de reactietermijn van asielzoekers die in beroep willen gaan. In de toelichting wordt bovendien aangekondigd dat wordt gewerkt aan het afschaffen van de gesubsidieerde rechtsbijstand.
„Alles bij elkaar kunnen deze maatregelen een ontwrichtend effect hebben op het functioneren van de rechtspraak en daarmee de rechtsbescherming”, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.
De doelen van het migratiepact kunnen volgens de raad alleen worden bereikt als de rechtspraak en uitvoerende instanties als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) niet overbelast raken. De voorzitter voorspelt veel extra werklast omdat verschillende reactietermijnen korter worden, rechters veel nieuwe vragen moeten beantwoorden en op een andere manier gaan werken. Bovendien valt te verwachten dat rechters zeker in het begin vaker aan het Hof van Justitie van de Europese Unie moeten vragen om een uitleg van de regels.
In het veelbesproken oordeel van de Afdeling advisering van de wetten over asielnoodmaatregelen en een tweestatusstelsel werd ook al gewaarschuwd voor een hogere werklast voor de rechtspraak en uitvoeringsinstanties. De adviseurs zeiden toen ook al dat de combinatie met het migratiepact de last verder verhoogt.