Schoof is nog altijd ziek en laat de informele bijeenkomst, een ‘heidag’ volgens het kabinet, aan zich voorbijgaan. Hij laat zich vervangen door zijn Luxemburgse collega Luc Frieden. Die hoeft niet namens twee landen te onderhandelen over de ‘conclusies’ die EU-leiders normaliter opstellen om de EU aan te sturen, want zo’n slotverklaring komt er ditmaal niet. Maar Friedens inbreng namens Nederland is wel belangrijk, want de Europese Commissie gaat op grond van de gedachtewisseling maandag plannen maken om de Europese defensie op peil te brengen.

De EU probeert na decennia van bezuinigingen op haar verdediging een geduchte militaire macht te worden. Dat gaat niet zomaar, merkt zij sinds de Russische invasie in Oekraïne. Terwijl de tijd dringt, met een steeds brutaler Rusland en een ongeduldige Donald Trump terug in het Witte Huis. De EU-leiders buigen zich over de vraag hoe ze hun arsenalen kunnen vullen en hun ingeslapen defensie-industrie weer op de been kunnen helpen, en hoe ze dat gaan betalen.

Heel wat EU-landen, die bijna allemaal ook NAVO-lid zijn, houden zich nog niet aan de NAVO-afspraak om 2 procent van de omvang van hun economie aan defensie te besteden. Omdat EU-lidstaten in geldnood zoals Italië daar ook moeilijk aan kunnen voldoen, klinkt de roep steeds luider om voor herbewapening samen te betalen of te lenen. Nederland is vanouds mordicus tegen de Europese ‘defensie-obligaties’ waar steeds meer landen wel voor voelen - ook landen als Denemarken en Finland die Den Haag lang tot medestanders rekende.

Veel landen zien defensie ook nog eerst en vooral als een zaak voor de NAVO, en niet zozeer voor de EU. Voor de lunch van de top in een Brussels paleis is daarom ook NAVO-chef Mark Rutte uitgenodigd. Premier Keir Starmer van het Verenigd Koninkrijk, een militaire macht die Europa nog steeds goed kan gebruiken, schuift aan bij het diner.