Stop op vergunningverlening treft duizenden veehouders
Het stikstofmonster is uit zijn winterslaap ontwaakt. De boeren moeten het temmen, zo lijkt het. Maar duizenden van hen zijn ook slachtoffer. Provincies schorten de verlening van natuurvergunningen op.
De landbouw levert in de vorm van ammoniak een grote bijdrage aan de stikstofneerslag in Nederland. Volgens cijfers van milieuinstituut RIVM gaat het om bijna de helft van de neerslag. Op de tweede plek staat stikstof die uit het buitenland komt binnenwaaien, daarna volgen stikstofoxiden afkomstig van verkeer en transport en van de industrie.
Vandaar dat politici en wetenschappers de opdracht om de stikstofuitstoot te verminderen voor een groot deel bij de landbouw neerleggen. Theoretisch kunnen boeren met nieuwe technieken de uitstoot heel ver terugbrengen, maar de optie van pijnlijke maatregelen blijft als een zwaard van Damocles boven de sector hangen.
Tekenend voor de stemming in een deel van de maatschappij is misschien wel de uitspraak van Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw. In reactie op de uitkomst van de door Greenpeace aangespannen rechtszaak tegen de staat zei hij dat die wel eens positief kan uitpakken voor de woningbouw. Hoek zinspeelde op een mogelijke „niet-vrijwillige sanering in de landbouw”. Die kan volgens hem helpen bij de vergunningverlening voor de bouw van de nieuwe huizen die in Nederland nodig zijn.
Innovatie
Woordvoerders van boerenorganisaties benadrukken keer op keer dat hun achterban de stikstofuitstoot wel verder wil verminderen, als het doel maar duidelijk is en de erkenning van innovatieve technieken juridisch is gegarandeerd.
Daarbij is de landbouw, overigens net als andere sectoren, momenteel aan handen en voeten gebonden. Wie kiest voor innovatie, heeft vaak ook een nieuwe natuurvergunning nodig. Bijvoorbeeld voor de bouw van een modernere stal of de installatie van een zogeheten luchtwasser. De kans dat boeren snel een vergunning krijgen, lijkt echter nihil.
Overijssel schort alle lopende en nieuwe aanvragen voor natuurvergunningen een jaar lang op
Vrijdag werd bekend dat Overijssel een jaar lang geen aanvragen voor natuurvergunningen meer in behandeling gaat nemen. Alle lopende en ook nieuwe verzoeken worden opgeschort. Het college van Gedeputeerde Staten wil hiermee voorkomen dat het aanvragen moet weigeren als gevolg van de aangescherpte regels doordat de Raad van State recent het zogeheten intern salderen aan banden heeft gelegd.
Eerder deze week kondigde Gelderland ook al een tijdelijke stop van de vergunningverlening aan en gaf Drenthe aan geen ruimte meer te zien om natuurvergunningen af te geven. Ook de andere provincies komen vrijwel allemaal tot de conclusie dat de vergunningverlening „op slot” zit.
PAS-melders
Niet alleen boeren met nieuwe plannen hebben een vergunning nodig, ook duizenden die de afgelopen jaren al hebben geïnvesteerd. Dat zijn in de eerste plaats een kleine 2000 zogeheten PAS-melders. Zij zijn de dupe van de geruchtmakende uitspraak van de Raad van State uit mei 2019. De hoogste bestuursrechter stelde toen het Programma Aanpak Stikstof (PAS) buiten werking. De overheid startte een legalisatieprogramma, maar door gebrek aan stikstofruimte heeft dat nog weinig opgeleverd.
In december kwam daar door de jongste uitspraak van de Raad van State nog een groep bij. Ondernemers die sinds begin 2020 van intern salderen hebben geprofiteerd, moeten alsnog een nieuwe natuurvergunning aanvragen.
Hoe groot is die nieuwe groep eigenlijk? Agrarisch adviseur Steven van Westreenen schat desgevraagd dat het landelijk wel eens om „meer dan 1500 bedrijven” zou kunnen gaan.
Het Financieele Dagblad meldde donderdag op basis van een rondgang onder acht provincies dat ten minste 643 projecten plots illegaal zijn. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk vele malen hoger, schrijft de krant. Voor zover nu bekend, gaat het in zo’n driekwart van de gevallen om projecten van landbouwbedrijven.
Gelderland, waarvan het FD nog geen cijfers had, meldt intussen dat alleen al in die provincie waarschijnlijk 1300 tot 1400 ondernemers een vergunning moeten aanvragen.
Volgens de Rabobank heeft de helft van alle veehouders in Nederland geen geldige natuurvergunning
Volgens „een eerste, ruwe schatting” van experts van de Rabobank zou –inclusief de PAS-melders– zelfs de helft van alle veehouders in Nederland op dit moment geen geldige natuurvergunning hebben. Een woordvoerder wil desgevraagd geen concreet cijfer noemen. Volgens het CBS telt Nederland zo’n 28.000 veehouderijen, waaronder 18.000 gespecialiseerde bedrijven. Zeker zo’n 10.000 van hen zouden dus in de problemen zitten.
