Onderzoeker UU mist stem van burgerslachtoffers in rapport Hawija
De Universiteit Utrecht (UU) mist in het rapport van de commissie-Sorgdrager over het bombardement op Hawija in Irak een belangrijk aspect. De burgerslachtoffers komen amper aan bod, zegt universitair docent conflictstudies Lauren Gould van de UU. „Als je wordt gevraagd om onderzoek te doen naar burgerslachtoffers en welke lessen er te leren zijn uit de bombardementen, moet je ook de burgerslachtoffers in beeld brengen. Dat is heel weinig gedaan en dat is een gemis.”
De universiteit deed samen met onder meer PAX en de Iraakse niet-gouvernementele organisatie (ngo) Al-Ghad anderhalf jaar onderzoek naar de gevolgen van de bombardementen en deelde de bevindingen, ook met de commissie. Bij de aanval in 2015 werd een IS-doelwit geraakt en vielen zeker zeventig burgerdoden. Uit het onderzoek van de commissie komt naar voren dat zij vielen als gevolg van een gebrek aan inlichtingen. De UU stelde na onderzoek vast dat er minstens 85 burgerdoden vielen.
Gould is te spreken over het rapport, maar vindt wel dat de stem en beleving van de gedupeerden ontbreken. „Er wordt verwezen naar verschillende berichten over tussen de zeventig en 170 burgerslachtoffers, maar niet naar het systematische onderzoek naar burgerleed dat wij ter plekke hebben uitgevoerd. De commissie is ook in Hawija geweest en heeft daar met mensen gesproken, maar daar staat maar één alinea over. Je krijgt zo geen gevoel van de consequenties van de aanval voor de lokale bevolking.” Om een volledige evaluatie van de bombardementen te kunnen doen, moet er volgens haar meer aandacht zijn voor het leed in de Iraakse stad. „Als je de burgerslachtoffers niet in beeld hebt, kun je alsnog het politieke debat over de gevolgen van militaire interventies niet voeren”, vindt ze.
Gould is al jaren in gesprek met Defensie over de manier waarop het ministerie onderzoek doet naar haar eigen geweld. „Nederland moet veel grondigere en betere methodes ontwikkelen om een beeld te krijgen van burgerslachtoffers. Hoe krijg je een goede indruk? En kan Defensie dat zelf onderzoeken?”
In het rapport staat dat het kabinet heeft „verzuimd” de Kamer te informeren over de gevolgen van het bombardement. Maar ook over de missie in zijn geheel is de Kamer onjuist en onvolledig geïnformeerd. „Vier jaar lang heeft het kabinet de verantwoordelijkheid voor het melden van burgerslachtoffers bij het bombardement op Hawija voor zich uitgeschoven”, luidt de conclusie van de commissie. Het ministerie van Defensie heeft later keer op keer onjuiste informatie verstrekt aan de Kamer.