Turski zei dat het belangrijk is om zijn herinneringen te blijven delen, als eerbetoon aan degenen die het niet hebben overleefd. „Wij zijn nog maar met zo weinig. Daarom denk ik dat onze gedachten naar deze enorme groep moeten gaan: de miljoenen slachtoffers die niet kunnen vertellen over wat ze hebben meegemaakt.”

Volgens de Poolse historicus neemt het antisemitisme nu weer toe en gaan er weer meer complottheorieën over Joden rond. „En dit is precies wat leidde tot de Holocaust.”

Turski was de eerste van vier overlevenden die een toespraak hield. Ook Tova Friedman (86) overleefde het vernietigingskamp. „Ik spreek namens de kinderen”, zei ze bij het begin van haar speech. „Ik was pas 6,5 jaar oud toen ik werd bevrijd, maar ik herinner het me levendig.” Ze weet nog dat leeftijdsgenoten de gaskamer in werden gestuurd en dat ze zich afvroeg of zij de volgende zou zijn. „Ik dacht dat het normaal was dat Joodse kinderen dood moesten, terwijl ik niet eens wist wat het betekende om Joods te zijn.”

Er zijn veel hoogwaardigheidsbekleders afgereisd naar Polen. Onder anderen de Britse koning Charles, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz wonen de herdenking bij. Namens Nederland zijn premier Dick Schoof, koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia aanwezig. De koninklijke familie plaatste, net als overlevenden en andere staatshoofden, een kaarsje bij de gedenkplek voor de slachtoffers. Zelensky ontving luid applaus toen hij zijn kaars plaatste.

Hoewel er ook veel wereldleiders aanwezig zijn, heeft de organisatie besloten om dit jaar geen politici aan het woord te laten tijdens de herdenking. „We willen ons focussen op de laatste overlevenden die nog onder ons zijn”, zei museumdirecteur Piotr Cywiński. „En hun verhalen, hun pijn, hun trauma en hun manier om ons lastige morele verplichtingen mee te geven voor het heden.” Cywiński verwacht dat er over tien jaar geen overlevenden meer zijn om te vertellen over hun ervaringen.

Er zijn ongeveer 3000 mensen bij de herdenking, van wie vijftig overlevenden.