Gelet op de peilingen brengt BBB het er tot dusver aardig vanaf. Nieuw is dat niet. Integendeel, het fenomeen waarbij populisten die de regeringsverantwoordelijkheid zo veel mogelijk leken te schuwen zich toch weten te handhaven nadat ze zich eenmaal hebben genesteld in het centrum van de macht is wereldwijd al door meerdere politicologen bestudeerd.

Veel van hun bevindingen wijzen daarbij in dezelfde richting: alles komt aan op een uitgekiende marketing. Daarbij is het de kunst om te doen alsof er niets is veranderd en de partij ook in de coalitie als het ware de oppositie vormt.

Het verbaasde dan ook niet dat BBB-leider Caroline van der Plas woensdag, meteen na de verpletterende uitspraak in de Greenpeacezaak, vorige kabinetten aanwees als de boosdoeners die ervoor zouden hebben gezorgd dat de rechter het kabinet-Schoof een flinke stikstofopgave in de maag heeft gesplitst. En dat ze opperde dat de schade waarschijnlijk tamelijk eenvoudig te verhelpen is: gewoon de doelen in de landelijke stikstofwetgeving wat afzwakken.

Het had ook haar boodschap als oppositieleider kunnen zijn: dit is een door wetgeving gecreëerd probleem en ingrijpende maatregelen nemen hoeft niet.

Het is tijd dat BBB gaat draaien en een realistischer stikstofstandpunt gaat innemen

Na de uitspraak van woensdag zijn echter niet alleen boeren, bouwers en vergunningverleners in een andere realiteit beland; dit geldt ook voor BBB. Nederland overtreedt het Europese natuurverslechteringsverbod, is opnieuw het glasheldere oordeel van de rechter. Om nieuwe rechterlijke bevelen te ontlopen, is snel werk maken van het terugdringen van de uitstoot van schadelijke stikstofverbindingen onvermijdelijk. De rechter kijkt vooral of er in de praktijk iets verbetert. Wetgevingstrucjes uithalen heeft geen zin. Het enige wat wellicht soelaas biedt, is het verhogen van de rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie om zo de vergunningverlening te vergemakkelijken. Maar zelfs dat staat niet vast.

Van der Plas zal de agrarische sector dan ook moeten uitleggen dat het standpunt dat het stikstofprobleem alleen met wat juridische handigheidjes is te verhelpen, is ingehaald door de tijd. En ze zal zich behalve een goede verhalenverteller ook een goede onderhandelaarster moeten tonen in de coalitie, want het budget voor het uitbreiden van vrijwillige uitkoopregelingen en het stimuleren van innovaties is niet onbeperkt.

Intussen zal het haar vast niet zijn ontgaan dat in de Tweede Kamer ook de roep om de omvang van de veestapel te halveren, weer klinkt. Dat is polariserend gedram, maar maakt tegelijk ook duidelijk dat er voor BBB ruimte is en blijft om zich te onderscheiden als de partij die alleen wil ingrijpen met tact.

Als dat inzicht ook bij Van der Plas is geland, kan de partij gaan draaien. Beter laat dan nooit.