Op grootse wijze deed Trump de plannen voor zijn komende ambtstermijn uit de doeken. Met het ondertekenen van een forse stapel decreten gaf de president het signaal af dat hij in zijn nieuwe ambtsperiode over veel zaken geen gras zal laten groeien.

Die voortvarende start roept de vraag op: kan Trump alle dingen op eigen houtje veranderen? Nee, zeker niet. In elk geval niet op het terrein van de economie. Want waar aandelenmarkten door beloftes over belastingverlaging en deregulering in de lift zitten, geldt dat niet voor de obligatiemarkt.

Sinds medio september vorig jaar, toen duidelijk werd dat Trump goede kansen had om de verkiezingen te winnen, is de langetermijnrente flink gestegen. De rente op een tienjaars staatsobligatie is momenteel zo’n 4,6 procent, een vol procentpunt hoger dan vier maanden geleden. Dit gebeurde nota bene in een periode waarin de Federal Reserve, de centrale bank van de VS, de rente meermaals verlaagde. Het oplopen van de lange rente heeft gevolgen voor de gemiddelde Amerikaan. De rente voor een dertigjarige hypotheek met een vaste rente is inmiddels opgelopen naar 7 procent. Hoe kan dat?

Kort gezegd zijn obligatiebeleggers bezorgd over de economische agenda van Trump. Een uitdijende berg aan staatsschulden en stijgende begrotingstekorten baart hun zorgen. Het gevolg is dat beleggers een hogere rentevergoeding eisen voor het extra risico dat ze lopen.

Bovendien moeten obligatiemarkten het tegenwoordig doen zonder de monetaire morfine van centrale banken, die zijn gestopt met het opkopen van staatsobligaties.

Daarnaast zijn beleggers bang dat het beleid van Trump de inflatie doet oplaaien, in een economie die toch al op volle toeren draait. Bijvoorbeeld door invoerheffingen of een strenge aanpak van illegale immigranten (die onmisbaar zijn voor bepaalde typen arbeid). Als de inflatie niet verder daalt, zal de Federal Reserve verdere renteverlagingen in de ijskast moeten zetten, of de rente zelfs weer moeten verhogen. Obligatiebeleggers lopen daarop vooruit.

Bij uitstel van renteverlagingen laat de woede van Trump niet lang op zich wachten

Een confrontatie tussen Trump en centralebankpresident Jerome Powell ligt in dat geval voor de hand. Bij uitstel van renteverlagingen laat de woede van Trump namelijk niet lang op zich wachten. Tijdens zijn eerste ambtstermijn overwoog Trump om Powell te ontslaan. Dat liet hij uiteindelijk na uit vrees voor onrust op de financiële markten. Beleggers hechten namelijk sterk aan een onafhankelijke centrale bank als bewaker van de prijsstabiliteit.

De vrees voor opstandige financiële markten kan voor Trump een reden zijn om niet al te driest zijn economische agenda door te drukken. Markten zijn machtig, en een opportunist als Trump is daar gevoelig voor. Bij gebrek aan andere tegenkrachten zouden de financiële markten daarmee wel eens de belangrijkste checks and balances kunnen zijn op de economische plannen van de nieuwe regering.

De auteur is econoom bij De Nederlandsche Bank. Hij schrijft op persoonlijke titel.