Koningspaar heeft volle agenda
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn harde werkers. Slechts een deel van die noeste vlijt wordt voor de buitenwacht zichtbaar.
Het jaaroverzicht dat de Rijksvoorlichtingsdienst elk jaar publiceert, geeft een inkijkje in de werkzaamheden waarmee het koningspaar de dagen vult. Het is in te zien op de website koninklijkhuis.nl en bevat een overzicht van de optredens, bezoeken en andere werkzaamheden van het staatshoofd, zijn vrouw en de overige leden van het Koninklijk Huis.
Een deel van het werk gebeurt binnen de muren van de paleizen Noordeinde en Huis ten Bosch. Zo bekrachtigde de koning in 2024 circa 200 wetten en 150 Algemene Maatregelen van Bestuur. Hij ondertekende ruim 2400 Koninklijke Besluiten.
Beëdiging
Regelmatig trekt koning Willem-Alexander zijn jacquet aan omdat functionarissen naar het paleis komen om de eed of belofte af te leggen. In de Oranjezaal van Paleis Huis ten Bosch beëdigde de koning op 2 juli het kabinet-Schoof: zestien ministers en dertien staatssecretarissen. Alle bewindspersonen ontvingen vervolgens een uitnodiging om naar het paleis te komen voor een persoonlijk kennismakingsgesprek.
De ministers zijn allemaal nog in functie, maar van de staatssecretarissen zijn er al twee opgestapt. De koning aanvaardde hun ontslag en beëdigde hun opvolgers. Eerder in het jaar had hij in de nadagen van het kabinet-Rutten IV ook al twee ministers en een staatssecretaris de eed of belofte afgenomen. Dat kabinet was wel demissionair, maar het werk moest doorgaan.
In het afgelopen jaar beëdigde het staatshoofd ook de nieuwe commissaris van de Koning van zijn thuisprovincie Zuid-Holland, achttien ambassadeurs, tien staatsraden van de Raad van State, en drie raadsheren en drie advocaten-generaal van de Hoge Raad. Hij ontving op Paleis Noordeinde 37 ambassadeurs van andere landen die hem na aankomst in Nederland plechtig hun geloofsbrieven kwamen overhandigen.
Emoties
Internationale conflicten hadden in 2024 een grote impact op de Nederlandse samenleving, wordt in het jaarverslag geconstateerd. Zo maakten de ontwikkelingen rond Israël veel emoties los.
„Giftige woorden en daden kunnen uitmonden in een dodelijke dynamiek” - Koning Willem-Alexander bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum
In een verdeelde samenleving is de verbindende functie van het koningspaar des te belangrijker. Het bezocht de Palestijnse en de Joodse gemeenschappen in Vlaardingen en bood ook groepen Amsterdammers een luisterend oor. De gesprekken gingen over vreedzaam samenleven, samenwerken en de nuance zoeken en over het tegengaan van discriminatie en haat.
Dat de praktijk daar soms ver vandaan is, ondervond de koning toen hij met een overlevende van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog en een nabestaande het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam opende. Pro-Palestijnse activisten lieten luidkeels van zich horen. De koning wees op de les van de Holocaust: „Giftige woorden en daden kunnen uitmonden in een dodelijke dynamiek. In misdaden zó gruwelijk en massaal dat ons verstand erbij stilstaat.”
Bevrijding
De koning woonde de herdenking bij van de ramp met vlucht MH17, het vliegtuig dat tien jaar geleden boven Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Hij leefde ook mee bij actuele gebeurtenissen: samen met koningin Máxima bezocht hij Tarwekamp, de straat in Den Haag waar zes doden en meerdere gewonden vielen toen een portiekflat gedeeltelijk instortte door een explosie.
In het Zuid-Limburgse Mesch maakte het koningspaar in een hobbelende jeep de start mee van de viering van tachtig jaar vrijheid. Bij de Airborne Luchtlandingen op de Ginkelse Heide bij Ede in september sprak de koning met veteranen die acht decennia geleden deelnamen aan operatie Market Garden. In de oude dorpskerk en bij het oorlogsmonument in Putten leefde de vorst mee toen dit zwaar getroffen dorp de honderden mannen herdacht die tijdens een razzia in oktober 1944 werden weggevoerd en nooit meer terugkeerden.
Op bezoek
Het koningspaar ontving in 2024 de collega’s uit Spanje en de president van het aangrenzende Portugal, die in Nederland op staatsbezoek kwamen. Een ceremonie op de Dam in Amsterdam en een staatsbanket in het paleis horen er dan steevast bij. Prinses Amalia nam in het afgelopen jaar voor het eerst deel aan het banket.
Voor streekbezoeken gingen koning en koningin haast zo ver naar het noordoosten en zuidwesten als maar mogelijk was: ze bezochten het Hogeland in Groningen en het Zeeuwse eiland Walcheren. Er waren buurtbezoeken in Den Helder, Klaaswaal en Woerden. Op Koningsdag reisde de familie af naar Drenthe: Emmen was ditmaal de gastheer.
Tijdens een bezoek van het koninklijk paar aan de Amerikaanse staten Georgia en New York zei koning Willem-Alexander bij het Martin Luther King Jr. Centre: „Dromen kunnen werkelijkheid worden als we elkaar als broeders en zusters zien, ongeacht onze kleur en onze achtergrond.” Het was een verwijzing naar de beroemde uitroep van ds. Martin Luther King: „I have a dream...”
VN-functie
Koningin Máxima komt ook bij andere gelegenheden in de Verenigde Staten: vanwege haar functie als speciaal pleitbezorger voor de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Na vijftien jaar verlegt ze in haar VN-functie de focus van financiële inclusie naar financiële gezondheid. Voor het voorkomen van geldproblemen door onder meer educatie zet ze zich ook in Nederland in, namens stichting SchuldenlabNL, de Nationale Coalitie Financiële Gezondheid en platform Wijzer in geldzaken. Sociaal actief is het koningspaar ook voor het Oranje Fonds: elk jaar worden initiatieven beloond met een Appeltje van Oranje.
De koning gaf in 2024 ook weer aandacht aan de omschakeling naar duurzame energie. Hij opende in Nieuwegein het nieuwe productiestation voor groene waterstof van Hysolar en bezocht partners in Denemarken en Noorwegen. Koningin Máxima bracht een aantal werkbezoeken aan bedrijven die circulair produceren, zodat minder grondstoffen worden verbruikt.