Dat heeft de rechter woensdagochtend gezegd in de rechtbank in Den Haag. De rechter wil ook dat de Staat prioriteit geeft aan de meest kwetsbare natuur. De rechter verbindt aan dit bevel een dwangsom van 10 miljoen euro. Greenpeace spande de zaak tegen de Staat aan.

Het kabinet moet zorgen dat de stikstofuitstoot in 2030 met de helft is gedaald. Nu staat de meter nog op 28 procent.

De rechter oordeelde dat de overheid al sinds 2002 te weinig heeft gedaan om de stikstofuitstoot te beperken, schrijft het Algemeen Dagblad woensdagochtend. Dat jaar ging de Europese Habitatrichtlijn in. Die verplichtte Nederland om 162 natuurgebieden te beschermen. Volgens de rechtbank is dat laatste mislukt en heeft Greenpeace voldoende bewezen dat veel natuurgebieden verslechteren.

De uitspraak van de rechter zal leiden tot verregaande maatregelen, waarschuwt Welingelichte Kringen. Het is zeer waarschijnlijk dat boerenbedrijven hun deuren moeten sluiten. Met name rond de Veluwe dreigen veel boeren te moeten stoppen.

Opgelucht

De rechter ging mee in de eis van Greenpeace dat het teveel aan stikstofneerslag nog dit jaar moet worden gestopt. Greenpeace is „opgelucht” met deze uitspraak. „Nederland trekt altijd aan het kortste eind en eindelijk zegt een rechter nu: ‘Zo kan het niet’. De overheid overtreedt zijn eigen wetten en moet nu aan de slag, die stikstofuitstoot moet naar beneden”, zegt Greenpeace-directeur Andy Palmen in een eerste reactie na de uitspraak. „Als je als kabinet nu niet luistert, weet ik het ook niet meer.” Tegelijkertijd is hij zich bewust van de consequenties van de uitspraak voor boeren, bedrijven en de bouw. De milieuorganisatie bekijkt nog of ze in hoger beroep gaat. Greenpeace had meer geëist, namelijk dat de stikstofneerslag in de komende jaren in 80 procent van de kwetsbare natuurgebieden binnen de normen blijft. De rechter ging daar niet in mee, maar bleef bij het eerder vastgestelde doel van 50 procent.

Volgens oppositiepartij ChristenUnie drukt de rechter het kabinet met de neus op de feiten. „Het kabinet is nu aan zet om het voortouw te nemen. Het is nodig dat met visie en vaart plannen op tafel worden gelegd. Goede plannen die een weg vooruit laten zien, steunen we. Het is nu tijd voor daden”, zei partijleider Mirjam Bikker in een verklaring. Landbouwwoordvoerder Pieter Grinwis vindt dat het kabinet nu moet stoppen met zijn vertragingstechniek. „Het is goed dat de stikstofstress bij het kabinet is toegeslagen. Het is immers hoog tijd voor realiteitszin bij het kabinet.”

Lees ook

Het stikstofdossier: al zestig jaar met de kont tegen de krib

Minister-president Dick Schoof wil nog niet reageren op de uitspraak. Zijn woordvoerder verwijst naar het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Landbouworganisatie LTO roept „de Staat op om in hoger beroep te gaan tegen deze uitspraak”.

Impact

De uitspraak in de Greenpeace-rechtszaak heeft „enorme impact voor boeren, tuinders en de hele economie”, reageert landbouworganisatie LTO.

„We roepen de Staat op om in hoger beroep te gaan tegen deze uitspraak”, zegt voorzitter Ger Koopmans.„Ondanks de grote inspanningen die boeren en tuinders de voorbije jaren hebben genomen, en de vrijwillige opkoopregelingen die momenteel lopen en waarvan de grote effecten nog niet in beeld zijn, heeft de uitspraak vergaande consequenties voor het toekomstperspectief van boeren en tuinders. En voor de hele Nederlandse economie”, aldus Koopmans.

„De rechter zei ook letterlijk: als u het anders wilt, moet u de wet wijzigen”, zegt de LTO-voorzitter. Hij noemt de eis van Greenpeace „onrealistisch en niet te halen”. Koopmans benadrukt dat boeren en tuinders in de afgelopen jaren al voor een „forse emissievermindering” hebben gezorgd. „En dat hebben ze gedaan door heel erg veel eigen geld te investeren.”

LTO zal voor een wetswijziging concrete voorstellen doen. „We verdiepen ons momenteel in het vonnis en publiceren zo snel mogelijk een nadere analyse. Dan laten we ook weten welke acties LTO aan deze uitspraak verbindt.”