Hoe kan het dat de wereldwijde behoefte aan olie maar blijft groeien? De verwachting is dat er dit jaar dagelijks 103 miljoen olievaten doorheen zullen gaan. Dat zijn ongeveer 6500 olympische zwembaden gevuld met het zwarte goedje. In 2019 ging het nog om ongeveer 100 miljoen vaten per dag, meldt onderzoeksbureau International Energy Agency (IEA).

„Olie is een superproduct: er zit enorm veel energie in een heel klein pakketje dat bovendien ook nog eens goedkoop te produceren valt” - Jilles van den Beukel, energiedeskundige

Voor energiedeskundige Jilles van den Beukel van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) is het antwoord niet zo ingewikkeld. „Omdat olie een superproduct is. Er zit enorm veel energie in een heel klein pakketje dat bovendien ook nog eens goedkoop te produceren valt.” Het probleem is de klimaatschade die door het verbranden van olie ontstaat.

Overigens stijgt de vraag naar olie niet overal. In ontwikkelde landen, die lid zijn van de OESO, daalt ze juist. In 2019 gebruikten die landen nog ongeveer 47,5 miljoen vaten per dag. Dit jaar zijn dat er naar schatting 45,5 miljoen. Maar die afname wordt tenietgedaan door de groeiende oliebehoefte in landen die zich economisch aan het ontwikkelen zijn.

De vraag naar olie groeit vooral in Azië, zegt Van den Beukel. Bijvoorbeeld in India, dat voor zijn economische ontwikkeling veel energie uit fossiele brandstoffen haalt, en dus ook olie. Hetzelfde geldt voor andere Oost-Aziatische landen, met uitzondering van China waar de vraag naar olie juist iets afneemt. Dat komt doordat in China het aandeel van hernieuwbare en kernenergie groeit.

Binnen de club OESO-landen zijn de Verenigde Staten een uitzondering. Het olieverbruik is daar al jaren ongeveer gelijk en schommelt rond de 20,5 miljoen vaten per dag. Aankomend president Donald Trump wil de olieproductie juist aanjagen. Zowel in zijn eigen land als daarbuiten, zoals in de Noordzee. Meer oliewinning moet leiden tot lagere energieprijzen.

Terugdraaien

Trump wil bijvoorbeeld de mogelijkheden voor het winnen van schalieolie vergroten en ook een recent verbod op olieboring in natuurgebieden terugdraaien. Analisten van Rystad Energy, die de oliesector in de gaten houden, denken dat de oproepen van Trump om meer olieboringen te doen niet direct gevolgd worden. Oliebedrijven zouden al te sterke prijsdalingen door overproductie willen voorkomen.

De wereldwijde vraag naar olie groeit inmiddels wel minder snel. Tot 2018 ging het volgens Van den Beukel om een groei van 2 procent per jaar. Inmiddels is dat nog maar 1 procent. Dat komt doordat steeds meer energie uit hernieuwbare bronnen komt, zoals zon en wind.

Het IEA verwacht dat de piek van de olievraag in 2030 komt. „Maar dat wordt geen scherpe piek”, zegt Van den Beukel. De vraag zal nadien niet plotseling afnemen. Eerder is er sprake van een plateau: geen groei.

In het klimaatakkoord van Parijs spraken landen af dat ze de temperatuurstijging het liefst beperkt willen houden tot 1,5 graad Celsius. Daarvoor moet het verstoken van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk naar beneden. Behalve olie gaat het dan om kolen en aardgas. „Maar in de werkelijke wereld, in de economie, koersen we af op een opwarming van 2 tot 2,5 graden”, zegt Van den Beukel.

Diepzee

Oliebedrijven zijn meer gaan investeren in de zoektocht naar nieuwe olievelden, zegt hij. Ze reageren daarmee op de hoge olieprijzen en de stijgende vraag naar olie. De afgelopen tien jaar investeerden de grote oliebedrijven vooral veel in de zoektocht naar schalieolie. Maar volgens Rystad verschuift dat. De komende jaren richten de oliereuzen hun aandacht op diepzeeolie.

Olie uit velden in de diepzee raakte na 2010 in ongenade. Deels kwam dat door de olieramp met de Deepwater Horizon, de grootste olieramp ooit. Ook speelde een rol dat de olieprijzen een tijdje wat lager waren en dat de VS op grote schaal schalieolie gingen produceren.

Maar inmiddels lijkt de groei van schalieolie af te nemen. Mede dankzij de relatief hoge olieprijzen en nieuwe –volgens oliebedrijven veiliger– technieken is oliewinning in de diepzee weer terug. Exxon Mobile heeft bijvoorbeeld grote olievelden ontdekt voor de kust van Guyana, ten westen van Suriname. Van den Beukel: „Dankzij de hoge olieprijs kunnen ze daarmee nu veel winst maken”.