De Canadese premier Justin Trudeau kon lachen als een boer met kiespijn toen Trump hem half december tijdens een etentje aansprak als gouverneur in plaats van als premier. Het gesprek tussen de twee ging over de hoge importtarieven die de aankomend president van de VS op Canadese goederen wil heffen. De worst die Trump aan Trudeau voorhield: die heffingen vervallen als Canada de 51estaat van Amerika wordt.

In elk geintje zit een seintje. Trump zou inderdaad graag willen dat Canada onderdeel wordt van de VS. En alsof dat nog niet genoeg is: hij wil ook Groenland en het Panamakanaal inlijven. Tegelijk weet de aankomend president dat dit niet allemaal gaat gebeuren. Maar als een echte zakenman weet hij ook dat wanneer je hoog inzet, er meestal iets kan worden binnengehaald.

Serieus te nemen is zijn opmerking over het Panamakanaal. Dat werd aan het begin van de vorige eeuw door Amerika gegraven om de zeereis van de Amerikaanse westkust naar de oostkant flink te bekorten. Sinds de opening van die doorvaart was het kanaal eigendom van de VS. In 1977 ondertekende de onlangs overleden president Jimmy Carter een verdrag met Panama waarin het kanaal per 31 december 1999 aan Panama werd overgedragen.

„Vanwege de nationale veiligheid en vrijheid vinden de VS de controle over Groenland absoluut noodzakelijk” - Donald Trump, aankomend president van de Verenigde Staten

Trump beweert dat de VS sindsdien door Panama worden afgezet. Tolkosten om van het kanaal gebruik te maken kunnen –afhankelijk van de grootte van het schip en de hoeveelheid vracht– oplopen tot een half miljoen dollar per doorvaart. Zo’n driekwart van de schepen die door het kanaal varen heeft een Amerikaanse eigenaar. Trump vindt dus dat Panama de tolheffing drastisch moet verlagen. Als dat niet gebeurt moet het Midden-Amerikaanse land het kanaal teruggeven aan de VS. Die suggestie heeft inmiddels woedende reacties aan Panamese zijde opgeroepen.

Uranium

De meeste interesse heeft Trump voor Groenland. Dat land wil hij kopen van Denemarken die het eiland in bezit heeft. „Vanwege de nationale veiligheid en vrijheid in de wereld vinden de VS het bezit van en de controle over Groenland absoluut noodzakelijk”, sprak hij twee weken terug.

Groenland is het grootste eiland ter wereld. Het ligt in het noordpoolgebied. Het economisch en militair belang ervan neemt toe, terwijl het gebied met de opwarming van de aarde toegankelijker wordt. Grondstoffen in het gebied zijn makkelijker naar boven te halen nu de ijskap smelt. Het land beschikt over 42 van de 50 belangrijkste mineralen, waaronder koper en uranium. In en rond Groenland vallen veel grondstoffen te winnen, waaronder olie en gas.

De opwarming van de aarde zorgt er bovendien voor dat er via Groenlandse wateren nieuwe scheepvaartroutes ontstaan. Onder andere China heeft daar belangstelling voor.

Voor de VS is het eiland een geschikte plek om het Amerikaanse continent te beschermen, zoals met een antiraketschild. Verder is het noordpoolgebied een belangrijk knooppunt voor telecomverkeer. In een tijd van dreigementen met een hybride oorlog willen de VS dit gebied graag controleren.

Het idee van Trump om Groenland te kopen is niet nieuw. Tijdens zijn eerste ambtstermijn (2017-2021) opperde hij het ook al. Dat liep toen op niets uit. De Deense premier Mette Frederiksen liet de Amerikanen weten niet geïnteresseerd te zijn in een overnamebod.

Nog steeds zegt de Deense regering dat Groenland niet te koop is. Maar er is wel iets veranderd. De Denen zeggen nu dat ze het eiland niet in hun eentje kunnen beveiligen. Daarom staat Kopenhagen open voor samenwerking.