„Trein gemist? Laat je woorden niet ontsporen.” Die slagzin is vanaf maandag twee weken lang op treinstations door het hele land te lezen. Met de campagne ”Weet wat je zegt” wil de bond mensen bewust maken van hun taalgebruik én aansluiten bij de goede voornemens van veel Nederlanders. „Zelfs als je het niet zo bedoelt, kunnen jouw woorden een ander kwetsen”, zegt directeur Kees van Dijk.

Deze campagne gaat meer over grof taalgebruik dan over vloeken. Een strategiewijziging?

„In het dubbelgebod van de liefde draagt Jezus ons niet alleen op Hem lief te hebben, maar ook onze naaste. We zijn dus niet alleen tegen vloeken, maar ook voor het respectvol behandelen van naasten. Ruim tien jaar geleden hebben we er daarom voor gekozen om ons naast vloeken te richten op grof taalgebruik. Schelden met zogenoemde kwetsbare gebieden, denk aan ziektes of afkomst, raakt namelijk niet alleen christenen, maar ook seculiere mensen.”

Onze oprichter stelde in 1917 ook al dat het taalgebruik verruwde  - Kees van Dijk, directeur Bond tegen Vloeken

Jullie bestaan ruim 100 jaar. Toch is het taalgebruik misschien wel grover dan ooit. Heeft jullie werk wel zin?

„Of onze boodschap daadwerkelijk landt, is moeilijk te meten. Op sociale media zien we dat er goed gereageerd wordt op onze posts. Zeker als we inspringen op de actualiteit, zoals laatst rond de voetbalrellen in Amsterdam. We riepen toen op om niet te schelden met iemands afkomst. Ook als een publiek figuur grof taalgebruik bezigt, leggen we daar de vinger bij. Want was dat nu echt nodig?

Lees ook

Bond tegen vloeken verbijsterd door vloek John de Wolf

In 2023 lieten we onderzoek uitvoeren naar de vraag hoe Nederlanders denken over schelden en vloeken. Daaruit bleek dat een ruime meerderheid nog steeds vindt dat vloeken en schelden ongepast is. Daarnaast bleek dat twee derde van de respondenten onze organisatie kent en associeert met belangrijk en nuttig werk.

Tegelijkertijd is onze donateursgroep de laatste jaren vergrijsd en verkleind. Waren het er in 2009 nog zo’n 30.000, de laatste jaren ligt het om en nabij de 20.000. Het liefst zouden we onszelf opheffen. Maar zolang er gevloekt en gescholden wordt, blijft ons werk nodig.”

Veel mensen hebben het idee dat de taal verruwt. Klopt dat gevoel?

„Onze oprichter, meneer J. Baas, dacht dat in 1917 ook al. Hij stelde dat de verruwing van het taalgebruik doorging en steeds meer mensen zich afzetten tegen religie. De omgangsnormen in de Tweede Kamer zijn wel anders dan 100 jaar terug. Discussies worden niet altijd op een even respectvolle manier gevoerd.

Wat we wel met cijfers kunnen aantonen, is dat Nederland seculariseert. Uit datzelfde onderzoek uit 2023 bleek dat steeds meer mensen vloeken minder pijnlijk vinden dan schelden. Dat laat zien dat mensen zich niet bewust zijn van de pijn die een vloek kan aanrichten, puur omdat ze weinig of geen kennis over religie meer hebben.”

Jullie geven ook gastlessen op reformatorische scholen. Is jullie werk niet harder nodig in het openbaar onderwijs?

„Het belang van respectvol taalgebruik wordt door docenten breed gedeeld. Het klopt dat we veel op reformatorische scholen komen, want ook daar wordt helaas gevloekt en gescholden. Maar we geven ook gastlessen op algemeen christelijke, openbare en enkele islamitische scholen. De aanvragen daarvoor zijn de laatste jaren alleen maar toegenomen.”

Tijdens die bijeenkomsten zoomen we niet alleen in op hoe het niet moet, maar ook op hoe het wel moet. Met de taal die je spreekt kun je ervoor kiezen om te kwetsen, te beschadigen of te discrimineren, maar ook om te verbinden, te complimenteren en de ander te zien.”

Dit jaar is jullie campagne voor het eerst op de radio te horen. Wanneer volgt tv?

„We willen onze boodschap zo breed mogelijk laten horen. Naast posters op scholen en billboards op treinstations hebben we daarom een radiospotje gemaakt. Zo’n campagne kost een hoop geld, al snel zo’n 60.000 euro. We werken met donateursgelden en moeten kritisch kijken hoe onze uitgaven het beste besteed zijn. Een tv-commercial kost ons op dit moment nog te veel geld, maar volgt mogelijk later dit jaar.”