De kleine peulvrucht is een van de oudste geteelde gewassen. In het Midden-Oosten werd zij al zo’n 7000 jaar geleden verbouwd. Ook daarna bleven linzen in die regio hogelijk gewaardeerd, zo mag blijken uit het Bijbelverhaal van Ezau die zijn eerstgeboorterecht opgaf voor een schotel linzensoep.

De eerste schriftelijke vermelding van linzen is van zo’n 4000 jaar geleden en stamt uit Egypte. Vandaaruit werden ze noordwaarts geëxporteerd. Uit de zesde eeuw voor Christus zijn beschrijvingen overgeleverd van schepen die volgeladen met linzen op weg gingen naar Griekenland en Italië. Vooral in Rome zijn ze altijd een vast ingrediënt van de volkskeuken gebleven. De Romeinse wetenschapper Plinius loofde de hoge voedingswaarde van linzen die volgens hem ook in staat waren om de geest tot rust te brengen.

In het oudste overgeleverde kookboek, ”De rerum coquinaria” (Over de kookkunst) van Apicius, een Romeinse lekkerbek uit de eerste eeuw na Christus, staan verscheidene recepten van linzen, toebereid met smaakmakers als azijn, honing en garum (zoute vissaus). In de middeleeuwen raakten linzen als volksvoedsel uit de gratie bij de betere standen en werden ze geschonken aan gaarkeukens voor de armen. In het Frankrijk ten tijde van de Zonnekoning Lodewijk XIV zelfs aan de paarden.

Legende

Het eerherstel kwam in Italië met het immens populaire, uit 1891 stammende kookboek van Pellegrino Artusi. ”La scienza in cucina e l’arte di mangiar bene” –in het Nederlands vertaald: De wetenschap in de keuken en de kunst om goed te eten– wijdt een paar klassieke recepten aan linzen. Tegenwoordig worden ze in bijna alle Italiaanse regio’s verbouwd en geldt de variant uit het dorpje Castelluccio, gelegen in Umbrië op 1400 meter hoogte, als de meest verfijnde.

In Rome is men altijd linzen blijven eten, mede dankzij een oude legende. Door hun vorm lijken linzen op sestertiën, de kleinste munt in het oude Rome. Dat maakte ze tot een symbool van rijkdom. Als je tijdens de jaarwisseling een bord linzen eet, zal het je in het nieuwe jaar economisch voor de wind gaan. Dat geloven nu niet veel Romeinen meer, maar de traditie is gebleven.

Dat betekent dat na een uren durend, overvloedig Italiaans oudjaarsmaal –in gezelschap van vrienden en familie– na het slaan van de klok van 00.00 uur, iedereen nog een bordje linzen voorgezet krijgt. Ik weet nu al dat ik ruim zal opscheppen.

> rd.nl/postuit