Marjan Boot (56) uit Barneveld leest iedere ochtend uit ”Morgengedachten” van Octavius Winslow, een Engelse predikant uit de 19e eeuw. „Het dagboek geeft me elke ochtend een kleine preek”, vertelt ze. „De zekerheid dat er een God in de hemel is Die altijd hoort, klinkt door in ieder stukje. Die boodschap neem ik vervolgens mee de dag in. Soms praat ik erover tijdens een wandeling met een vriendin.”

Ds. De Raaf, predikant van de gereformeerde gemeente in Boskoop, ziet ook overeenkomsten tussen een dagboek en de prediking. „Als we Gods Woord lezen, begrijpen we de boodschap niet altijd direct. In de Bijbel zie je al dat uitleg daarbij nodig is. Zo lezen in de tijd van Ezra de priesters en Levieten voor uit de boeken van Mozes en leggen ze die ook uit. Een goed dagboek kan een middel zijn om de boodschap uit een Bijbelgedeelte helder te krijgen en aan het hart te brengen.”

„Het belangrijkst is dat de Schrift elke dag in ons leven opengaat” - Ds. P.J. de Raaf, predikant Gereformeerde Gemeenten

Wanneer is een dagboek een goed dagboek? Ds. De Raaf: „Het belangrijkst is dat de Schrift elke dag in ons leven opengaat. Als je dat doet aan de hand van een dagboek, dan moet dat dagboek je meenemen door de Bijbel heen.”

Maar er zijn ook andere redenen om een dagboek te lezen, volgens ds. De Raaf. „Soms dient het als kennismaking met een boek, zoals de ”Redelijke Godsdienst” van Wilhelmus à Brakel, die in dagboekvorm is uitgegeven. Het gevaar bij deze vorm is wel dat het doel verschuift van het lezen van de Schrift zelf naar het lezen van een boek óver de Schrift. Zorg dat allereerst de Bijbel opengaat. Een dagboek zonder de Bijbel is als een bijsluiter zonder het medicijn.”

Hele Bijbelboeken

Boot begon rond haar twintigste met het lezen van een dagboek in haar stille tijd. „Dat was het dagboek ”Even stil…” over de Heidelbergse Catechismus. Ik heb dat weleens aan mijn dochter Julia gegeven, maar die vond hem te moeilijk.”

Julia schuift ook even aan bij het gesprek aan de keukentafel. Ze leest op dit moment geen dagboek, vertelt ze. „Ik heb dit jaar vooral kleinere boekjes gelezen. Daar had ik een ongelezen stapel van liggen, zoals ”Regels om van te houden”, een boekje met lessen van Augustinus.”

Volgend jaar wil de scholier uit 6 vwo wel weer een dagboek gaan lezen. „In andere boekjes is niet altijd een duidelijke koppeling naar de Bijbel, waardoor ik soms alleen het boekje lees. Dat is een gemis.”

„Het lijkt me mooi om eens een dagboek te hebben dat een Bijbelboek in zijn geheel bespreekt” - Julia Boot, scholier

Een vorm van ondersteuning bij het Bijbellezen vindt Julia fijn. „Als je zelf leest, haal je alleen de dingen uit de tekst die je zelf ziet. Een boekje biedt meer aan, soms ook met opdrachten. Daar leer je veel van. Het lijkt me mooi om eens een dagboek te hebben dat een Bijbelboek in zijn geheel bespreekt. Dat je de brieven van Paulus bijvoorbeeld eens helemaal van begin tot eind doorleest.”

„In de hersteld hervormde gemeente in Barneveld waar we lid zijn, wordt deze winter de profeet Habakuk behandeld in de Bijbellezingen. Dat zorgt ervoor dat zo’n Bijbelboek grondig uitgediept en dicht bij het hart gebracht wordt”, vult Marjan Boot aan. „Ik leer erdoor hoe het leven van iemand als Habakuk zo dicht bij de praktijk van elke dag ligt en dat God nu nog Dezelfde is. Dat zou met een dagboek over een heel Bijbelboek ook goed kunnen.”

Naast het lezen van dagboeken en andere christelijke boekjes, leest de familie Boot in gezinsverband ook iedere dag uit de Bijbel. „In de ochtend lezen we een hoofdstuk uit het Oude Testament, ’s avonds uit het Nieuwe, met uitleg erbij. Zo gaan we de hele Bijbel door. Dat ben ik van huis uit ook gewend”, vertelt Boot.

Focus

„Een dagboek kan dingen aanreiken die je zelf niet direct ziet”, signaleert ds. De Raaf net als Julia. „Ik merk bij mijn catechisanten dat jongeren vaak wel wat Bijbelkennis hebben, maar het lastig vinden om de vertaalslag naar hun eigen leven te maken. Een dagboek kan hun een manier van lezen aanleren die ze in hun zelfstandig lezen van de Bijbel mee kunnen nemen.”

Een gevaar van het lezen van dagboeken vindt ds. De Raaf dat de stukjes vaak over bekende Bijbelgedeelten gaan. „Je zult in een dagboek niet snel een maand lang over Leviticus lezen. Al zijn er steeds meer uitgevers die daar rekening mee houden en meer onbetreden paden proberen te bewandelen.”

„Het is een verarming als dagboeken geen bestraffing en terechtwijzing bevatten” - Ds. P.J. de Raaf, predikant Gereformeerde Gemeenten

Een andere beperking is dat dagboeken vaak een bepaalde focus hebben, stelt de predikant. „In de bekende dagboeken van Winslow en Philpot zit bijvoorbeeld weinig boodschap voor mensen die niet wedergeboren zijn. Andere dagboeken zijn gericht op het geven van troost en bevatten weinig terechtwijzing. Dat is ook een verarming.

Het is niet verkeerd om een heel jaar Winslow of Philpot te lezen, maar kies het jaar daarna eens iets anders. Een van mijn voorgangers zei hier in Boskoop eens tegen de ambtsdragers: „Zorg dat je niet de discipel van één predikant wordt.” Dat geldt volgens mij ook voor dagboeken.”

Herkenning

Boot kan zich daar wel in vinden, al las ze de ”Morgengedachten” van Winslow dit jaar voor de tweede keer. „Ik had geen alternatief gevonden en vond het zo’n mooi dagboek dat ik het niet erg vond om het nog een keer te lezen. Het gaf ook weer herkenning bij de gedeelten die me vorig jaar troffen.”

Veel dagboekstukjes uit het werk van Winslow gaan over delen uit de brieven van Paulus, viel Boot op. „Om eenzijdigheid in het Bijbellezen te voorkomen, is het dan op een gegeven moment ook goed om iets anders te gaan lezen.”

Ze is er nog niet over uit welk dagboek het komend jaar wordt.

Bijbelleesrooster

Werkt een leesrooster niet beter dan een dagboek als je meer Bijbelkennis op wilt doen? Ds. De Raaf: „Beide vormen hebben voor- en nadelen. Het belangrijkste advies dat ik kan geven is dat het lezen van de Bijbel met een dagboek biddend moet gebeuren. Als je biddeloos leest, draagt het geen vrucht.

Het volgen van een leesrooster zorgt ervoor dat je langere stukken uit de Bijbel leest dan wanneer je een dagboek gebruikt. De hele Bijbel in één of twee jaar door willen lezen is een goede gedachte. Tegelijk loop je het gevaar dat het er meer om gaat dat je je targets haalt, dan dat je de Bijbel leest voor je hart.

Uiteindelijk gaat het niet om de hoeveelheid. Ik lees zelf liever kleine gedeelten waar ik dan nog eens over na kan denken dan grote stukken. Als je de Bijbel helemaal hebt doorgelezen in een jaar, wil dat niet zeggen dat de opbrengst meer is dan wanneer je dagelijks een paar teksten leest en erover mediteert. In beide gevallen is de leiding van de Heilige Geest noodzakelijk.”

De Boskoopse predikant gebruikt zelf ook een dagboek. „Om ’s avonds met mijn vrouw de dag af te sluiten. Dit jaar lazen we ”Licht op mijn pad”, een samengesteld dagboek met bijdragen van verschillende predikanten uit de Gereformeerde Gemeenten.” Voor komend jaar hebben ds. De Raaf en zijn vrouw het recent verschenen dagboek ”Aren rapen” van ds. A. Moerkerken klaarliggen.

Voor jongeren

De predikant adviseert pubers bij de start van een nieuw jaar om advies te vragen bij het kiezen van een geschikt dagboek. „Er is ontzettend veel op de markt. Ik zou zeggen: Kies een dagboek dat voor jongeren geschreven is, dat spreekt je waarschijnlijk het meest aan.”

Ds. De Raaf benadrukt het belang van trouw zijn in het lezen van de Bijbel of een dagboek. „Houd aan in het lezen van Gods Woord, ook als het je niets lijkt te zeggen.”