Bomen kappen zorgt steevast voor protesten. Om te voorkomen dat ze elke keer toestemming moeten vragen, legden zes grote bosbezitters in Nederland vast dat ze stukken bos mogen kappen om het bos te verjongen en zo plant- en diersoorten ruimte te geven. Natuurorganisaties maken al vijf jaar lang bezwaar tegen deze zogeheten gedragscode, die volgens hen juist grote en onomkeerbare schade toebrengt aan bossen en biodiversiteit. De rechtbank Gelderland stelde hen afgelopen week in hoger beroep in het gelijk.

Volgens de natuurorganisaties gebruiken bosbezitters als Staatsbosbeheer de Gedragscode Soortenbescherming Bosbeheer om grootschalig te kappen voor hout zodat ze er geld mee kunnen verdienen. Zij spreken van kaalkap of vlaktekap. Op grote oppervlaktes kan dit met grote machines. Bos uitdunnen door telkens individuele bomen of bosschages te selecteren zou volgens de natuurorganisaties beter zijn voor de natuur, maar is bewerkelijk en duur.

De zes leden van de Vereniging van bos- en natuureigenaren (VBNE) ontkennen dat houtwinning de drijfveer is achter wat zij groepenkap en schermkap noemen. Samen met bodembewerking vallen die vormen van kap volgens de VBNE onder regulier bosbeheer. De gedragscode geeft vrijstelling om te kappen en daarbij diverse soorten vogels, amfibiën en reptielen tijdelijk te verstoren. Alleen bij strikt beschermde soorten mag dat niet.

Nieuwe gedragscode opstellen

Volgens een rapport van Wageningen Universiteit is gerichte kap van maximaal 0,5 hectare goed voor flora en fauna in een bos. Die halve hectare is uitgangspunt van de gedragscode. De rechter ging daar eerder in mee. Maar in hoger beroep oordeelt de rechtbank Gelderland dat niet goed is vastgelegd dat het bij een halve hectare blijft.

De kans is groot dat het gekapte oppervlak groter wordt, en daarom kan de gedragscode, die in 2022 door de toenmalige minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (inmiddels LVVN) is goedgekeurd, niet door de beugel. Het ministerie en de VBNE moeten een nieuwe gedragscode opstellen.

„Ik ben bijzonder blij dat eindelijk, na vijf jaar strijd, de rechter nu een streep haalt door de gedragscode bossen, een heilloze coproductie van de boseigenaren en het landbouwministerie, die kaalkap van het bos promoot als bescherming van flora en fauna”, reageert Frits van Beusekom van de stichting Natuurbelang.

„Deze uitspraak betekent het einde van de huidige wildwestsituatie in het Nederlandse bos. Dit is een cruciale overwinning voor onze bossen en biodiversiteit”, voegt Fenna Swart van Comité Schone Lucht daaraan toe.