Plannen voor nieuwbouw Katwijk nog niet goedgekeurd
De gemeente Katwijk wil 5600 huizen bouwen op de plek van het voormalige vliegveld Valkenburg. De Raad van State gaat echter nog niet akkoord. Katwijk moet aantonen dat het natuurgebied naast de nieuwe wijk niet zal worden aangetast door recreatie.
Het is een prachtige locatie, grenzend aan de duinen. De Wassenaarseweg doorsnijdt het gebied weliswaar, maar richting zee zie je de bosschages en de duintoppen. Die liggen in een Natura 2000-gebied, Meijendel & Berkheide, waar onder meer veel broedvogels leven en kwetsbare mossen en korstmossen te vinden zijn.
Langs de weg staat hier en daar nog een boerderij, landinwaarts zie je lege weilanden. Maar die zijn niet lang meer leeg als het aan de gemeente Katwijk ligt. Want het is ook een prachtige plek om te wonen en te werken. Waar eerst de toestellen opstegen van vliegveld Valkenburg, moeten nu in de wijk Valkenhorst 5600 woningen komen voor ongeveer 10.000 mensen. Die worden aangevuld met bedrijfslocaties en andere voorzieningen.
Wandelpaden
Om te voorkomen dat daardoor het Natura 2000-gebied wordt overlopen met wandelaars, hardlopers en fietsers, komen er extra recreatievoorzieningen. Concreet: een wandelpad van ongeveer 5 kilometer in het gebied Mient-Kooltuin en een netwerk van wandelpaden in en rondom het plangebied.
Dankzij de nieuwe wandelpaden zou twee derde van de ommetjes vanuit de wijk niet de duinen bereiken; volgens de rekenmodellen 751.777 ommetjes van de 1.156.580 verwachte ommetjes per jaar. Die cijfers staan in een uitspraak van de Raad van State van 11 december over de bouwplannen. Daaruit blijkt ook dat voor langere wandelingen de inschatting van mogelijke schade aan het natuurgebied nog onvoldoende onderbouwd is.
De Raad van State keurt de plannen voor het 475 hectare grote terrein dan ook nog niet goed, ook omdat er nog andere tekortkomingen zijn. Zo zijn keuzes in de infrastructuur onvoldoende onderbouwd, net als de toegestane hoogte van de gebouwen: 40 meter of zelfs meer, zeg maar ruim twaalf verdiepingen.
Stikstof
Woningbouw loopt geregeld vertraging op door problemen rond stikstof, waterkwaliteit of mogelijke aantasting van de natuur. Maar het gaat nu dus vooral om recreatie en dat is bijzonder, zegt Marc Janssen van Stichting Duinbehoud.
De stichting is een van de natuurorganisaties die bezwaar maakten. Janssen: „Bij woningbouw gaat het vaak om discussie rond stikstof, maar wij bepleiten al jaren dat bij bouwprojecten direct groenvoorzieningen voor recreatie worden ingepland. We zien dat het hele duingebied langs de Noordzeekust overbelast is, zeker sinds de coronaperiode. Dus als daar in de buurt wordt gebouwd, moet opvang van recreatie direct in de plannen worden meegenomen.”
De extra recreatiedruk door de bewoners van een nieuwe wijk kan aanzienlijk zijn, en niet alleen vanwege ruim 1 miljoen ommetjes. Hardlopers of mountainbikers leggen grotere afstanden af, net als veel wandelaars met honden.
„Bij nieuwbouw moeten direct groenvoorzieningen voor recreatie worden ingepland” - Marc Janssen, Stichting Duinbehoud
Er zouden in Valkenhorst zomaar eens 1120 extra honden kunnen komen wonen, schat de Raad van State. Hun uitwerpselen leveren extra schade op aan de beplanting langs wandelpaden in natuurgebieden. De kruidenrijke plantengroei raakt overwoekerd met brandnetels en braamstruiken.
Sinds de gemeenteraad van Katwijk de plannen voor Valkenhorst tweeënhalf jaar geleden vaststelde, lopen er procedures. De gemeente krijgt nu een halfjaar om de gebreken te herstellen, daarna volgt een definitief oordeel. Katwijk toont zich toch tevreden, blijkt uit een gepubliceerde reactie van wethouder Gerard Mostert, ook omdat veel bezwaren zijn afgewezen: „Dit is een uitspraak waarmee we verder kunnen. Het is goed om te beseffen dat we verder zijn dan ooit om 5600 woningen te bouwen. We weten nu wat ons te doen staat en gaan aan de slag met de laatste zaken.”
De gemeente wil de wijk binnen vijftien tot twintig jaar afgebouwd hebben, en ontwikkelaar BPD had de eerste woningen al in 2025 willen opleveren. Dat was al ambitieus en lijkt nu volledig onhaalbaar. Het merendeel van die eerste woningen zouden betaalbare koopwoningen zijn, waaraan in de Randstad grote behoefte is.
Volgens Marc Janssen heeft de gemeente het komend halfjaar niet voldoende aan geitenpaadjes, zoals uitsluitend een betere uitleg over het voorkomen van schade aan de natuur. „Katwijk zal mogelijk grond moeten aankopen in het gebied Mient-Kooltuin om meer en betere wandelroutes, speelweides en hondenuitlaatzones te creëren, om het zo een aantrekkelijker recreatiegebied te maken.”
Stichting Duinbehoud is net als andere natuurorganisaties niet tegen de woningbouw, zegt hij. Maar deze uitspraak „dwingt gemeenten om bij grote bouwplannen rekening te houden met de recreatiedruk op naastliggende natuurgebieden. En om bij nieuwe bouwplannen ook te investeren in voldoende mogelijkheden tot recreatie buiten de bestaande natuurgebieden.”
