„Meneer, kunt u even helpen?” Jim staat op de stoep met een pakket van ruim 50 kilo naast zijn voeten. Het steekwagentje dat hij in zijn bestelbus heeft liggen, komt hier niet van pas. De klant woont namelijk op twee hoog en er is geen lift. Het duurt even voordat de klant via de intercom antwoordt. „Kun je het naar boven komen tillen?”

Jims dag begint ’s ochtends vroeg bij de loods van het internationale postbedrijf waar hij voor werkt. Daar controleert hij zijn wagen. Hebben de loodsmedewerkers niet te veel pakketten in de laadbak gelegd? Hij kan immers maar een maximaal aantal adressen per dag aandoen. Als alles gereed is, bepaalt hij zijn route en rijdt hij weg.

In de maand december is het flink aanpoten voor medewerkers van postbedrijven. Zo meldde PostNL dat het bedrijf op Cyber Monday –de maandag na Black Friday– meer dan 3 miljoen pakketten bezorgde. Daarmee werd het record van de week ervoor verbroken. Het Nederlandse postbedrijf trof de nodige maatregelen om de drukte aan te kunnen. Zo werkten er in deze periode ruim duizend extra mensen en werden er extra vrachtwagens opgeroepen. Ook riep het bedrijf een extra bezorgdag in het leven om de drukte aan te kunnen.

Die drukte komt aan op bezorgers als Jim. In deze periode maakt hij twintig stops –het stoppen bij een adres voor het afleveren van pakketten– meer dan normaal. „De werkdruk is flink gestegen de laatste jaren, niet alleen in december. De rek is er wel een beetje uit. Toch het is altijd weer fijn als mensen blij zijn dat ze hun pakket ontvangen.”

Groei

De bezorgbranche groeit dan ook hard. Het aantal pakket- en maaltijdbezorgers is in vier jaar tijd met 75 procent gestegen. Vorig jaar werkten er naar schatting zo’n 124.000 bezorgers, vier jaar eerder waren dit er nog 71.000.

Dat blijkt uit cijfers van het UWV. Volgens die organisatie maakt het hoge aantal stops het werk zwaar. „Veel pakketbezorgers maken 150 tot 200 stops per dienst, waardoor zij continu in- en uit hun bus moeten stappen”, zegt onderzoeker Freek Kalkhoven.

„Veel pakketbezorgers maken 150 tot 200 stops per dienst, waardoor zij continu in- en uit de bus moeten stappen” - Freek Kalkhoven, onderzoeker

De bezorgers hebben niet alleen te maken met een hoge werkdruk, maar ook met zware fysieke inspanning. Afgelopen oktober meldde de arbeidsinspectie na een rondgang bij sorteercentra van de zes grootste pakketdiensten dat de medewerkers te zware pakketten tillen. De inspectie eist een totaalpakket aan verbeteringen, zoals mechanische hulp bij het sjouwen.

Volgens de rekenmethode van de Arbeidsinspectie ligt het maximale tilgewicht zonder gezondheidsrisico’s op 23 kilo. Hoewel wettelijk is vastgelegd dat de gezondheid van medewerkers moet worden gewaarborgd, zijn daar geen specifieke eisen aan verbonden. Daarom komt het voor dat bezorgers zware pakketten tillen, met alle risico’s van dien.

Blessureleed

Zo zat pakketbezorger Kelly drie maanden lang thuis door een blessure aan haar rug. Ze tilt geregeld pakketten van tussen de 30 en 40 kilo voor een internationale pakketdienst. „Dit ga ik niet volhouden tot mijn pensioen”, zegt ze erover.

Maar voor Kelly is vooral de werkdruk de stressvolle factor van het werk. „Ik heb altijd haast, en daarom nooit tijd voor pauze. In december al helemaal niet, want dan maak ik bijna twee keer zoveel stops.”

Dat komt onder andere doordat bezorgers niet alleen pakketten afleveren bij mensen, maar ook elders andere pakketten ophalen. Dat zijn zogenaamde pick-ups. Met sommige van deze ophaaldiensten kan van tevoren rekening worden gehouden, maar andere bellen op de dag zelf. Dan moet de bezorger zijn route aanpassen. Ook het aantal pick-ups ligt in december hoger dan in de rest van het jaar.

Verbeteringen

Is het enkel kommer en kwel in de bezorgsector? Volgens Jim zijn er ook verbeteringen doorgevoerd de afgelopen jaren. Zo hoeft hij de adressen niet meer handmatig in de navigatie in te voeren en investeert zijn werkgever in de veiligheid van de werknemers door bijvoorbeeld het rijgedrag van de chauffeurs te analyseren.

Volgens Kelly –die al twintig jaar als bezorger werkt– is het werk de afgelopen jaren juist zwaarder geworden. Zij overwoog meermaals te wisselen van baan, maar een salarisverlaging hield haar tegen. Ook erkent ze dat de doorgroeimogelijkheden bij haar huidige werkgever haar aanspreken.

„Het is onacceptabel dat er geconcurreerd wordt ten koste van de gezondheid van werknemers” - Jacqueline Lohle, bestuurder FNV

PostNL laat in een reactie weten maatregelen te treffen om de medewerkers veilig en gezond te laten werken, door bijvoorbeeld processen te robotiseren en in sorteercentra medewerkers vaker af te wisselen.

De veranderingen gaan vakbond FNV niet snel genoeg. Die pleit voor het duurder maken van zware pakketten, het inzetten van een robot bij pakketten vanaf 15 kilo en voor een lagere werkdruk. „Wij roepen werkgevers op om concrete bindende afspraken vast te leggen”, zegt bestuurder Jacqueline Lohle. „Het is onacceptabel dat er geconcurreerd wordt ten koste van de gezondheid van werknemers.”

De namen van Jim en Kelly zijn om privéredenen gefingeerd. Hun echte namen en hun werkgevers zijn bekend op de redactie van het Nederlands Dagblad.