Daarop klonken luide protesten, in de eerste plaats vanuit het onderwijsveld zelf.

Toen die weinig uithaalden, verenigden de oppositiepartijen zich in twee kampen, die beide met een eensluidend dreigement kwamen aanzetten: „De begroting aanpassen aan onze eisen. En vlug een beetje, anders zorgen onze vertegenwoordigers in de Eerste Kamer ervoor dat die daar wordt weggestemd.”

Een van de twee kampen, nu gevormd door CDA, SGP, ChristenUnie en JA21, stevent inmiddels af op een akkoord over een forse bijstelling.

„Mag niet”, zeggen critici over het dreigen met een tegenstem in de Eerste Kamer, „daar is de Eerste Kamer niet voor bedoeld. Die dient nieuwe wetgeving slechts te toetsen aan de hand van criteria zoals handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en rechtsstatelijkheid.”

Zo stond het inderdaad in het toetsingskader dat PvdA-coryfee Tjeenk Willink de Senaat deed toekomen in de tijd dat hij Senaatsvoorzitter was. Maar was dat niet mede bedoeld om te legitimeren dat zijn partij omstreeks diezelfde tijd haar strijd om het opdoeken van de Eerste Kamer had opgegeven en zich als gevolg daarvan moest inspannen om er dan maar het beste van te maken?

Uit de Grondwet volgt die beperking in elk geval niet.

Trouwens, als al die staatsrechtpuristen die betogen dat de Senaat zich afzijdig dient te houden van het publieke debat het bij het rechte eind hebben, waar waren ze dan toen de Eerste Kamer de activering van het noodrecht in het asielbeleid blokkeerde? Hun stilzwijgen illustreert treffend hoe subjectief de opvattingen zijn over de verheven taken waartoe de Eerste Kamer wel of niet geroepen zou zijn. Meer dan gelegenheidsargumenten zijn het niet.

De realiteit is dat ons land in 1815 door een wonderlijke samenloop van omstandigheden een tweekamerstelsel heeft gekregen, waarbij de verhouding tussen beide altijd onbeslist gebleven is. Van de onderwijswoordvoerders van PVV, NSC en BBB vallen verder geen initiatieven te verwachten om de bezuinigingen terug te draaien, ook niet een deel daarvan. Zij reproduceren braaf het zinnetje dat ze in het fractieberaad krijgen ingeprent: „Zo hebben we het nu eenmaal afgesproken in het hoofdlijnenakkoord.”

Als Kamerleden van de oppositie met hart voor het onderwijs er tegen die achtergrond op uitgaan om het tij te keren en daarbij de verhoudingen in de Eerste Kamer gebruiken als machtsmiddel, is daar weinig op aan te merken – zo lang ze dat niet te pas en te onpas doen.

Hier geldt eenvoudigweg: als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.