In de afgelopen 65 jaar is in totaal negen keer gestemd over het onderwerp sinds hulp bij zelfdoding in 1961 strafbaar werd gemaakt. De uitslag betekent echter niet dat het wetsvoorstel ook tot een wet zal leiden. Het Lagerhuis gaat zich nu buigen over details en ook het Hogerhuis kan nog onoverkomelijke drempels opwerpen.

In totaal stemden 330 Lagerhuisleden in met een voorstel, en 275 tegen, waarbij euthanasie wordt toegestaan op voorwaarde dat de levensverwachting van een patiënt minder dan zes maanden bedraagt. Er is daarnaast goedkeuring nodig van twee artsen en een onafhankelijke rechter. Volgens initiatiefneemster Kim Leadbeater (Labour) gaat het om de „meest restrictieve” wetgeving ter wereld.

Het wetsvoorstel heeft de afgelopen weken tot een intense discussie geleid in het Verenigd Koninkrijk. Tal van religieuze organisaties uitten hun verzet tegen de plannen. Justin Welby, de aartsbisschop van de anglicaanse kerk die enkele weken geleden zijn aftreden aankondigde, meldde eerder dat de wetgeving volgens hem „gevaarlijk” was en mogelijk zou leiden tot een „hellend vlak” waarbij de wetgeving steeds soepeler zou worden.

Tijdens het debat waren tientallen voor- en tegenstanders van de wetgeving aanwezig buiten het parlementsgebouw. Waar het resultaat van de stemming in het Lagerhuis zelf niet met gejuich, maar juist in waardige stilte werd ontvangen, klonk buiten gejuich bij de voorstanders.

Het debat in het Lagerhuis was het meest emotionele in jaren, meer nog dan in 2015, toen een vergelijkbaar wetsvoorstel door een ruime meerderheid van het toen door Conservatieven gedomineerde Lagerhuis werd weggestemd. Volgens velen is het de meest vergaande wetgeving sinds 1967, toen het Lagerhuis instemde met abortus.

Alleen al de mogelijkheid dat het wetsvoorstel vandaag zou worden goedgekeurd, zorgde ervoor dat het Lagerhuis afgeladen vol zat en uiteindelijk meer dan 160 Lagerhuisleden hun stemgedrag motiveerden met toespraken die aanvankelijk tot acht minuten waren gelimiteerd, maar al snel tot maximaal vijf minuten.

Het wetsvoorstel was immers niet een initiatief van de regering, waarbij de regering feitelijk eindeloos kan debatteren, zoals recent bijvoorbeeld gebeurde rondom Brexit. Het onderwerp over hulp bij zelfdoding ligt zo gevoelig dat de nieuwe Labourregering geen eigen wetsvoorstel deed.

Het voorliggende wetsvoorstel werd geïnitieerd door Labourfractielid Kim Leadbeater, die tijdens het debat door voor- en tegenstanders van het voorstel werd geprezen om de waardige wijze waarop er de afgelopen weken over het onderwerp is gediscussieerd.

Tijdgebrek

Veel tegenstanders klaagden echter over het gebrek aan de tijd waarin over het onderwerp kon worden gesproken. Volgens de Conservatief Danny Kruger, die zich tegen het voorstel uitsprak, zitten er te veel haken en ogen aan de wet. Hoewel het voorstel door het Hogerhuis en later door Kamercommissies kan worden gewijzigd, zijn de waarborgen die worden geboden voor kwetsbare ouderen „volstrekt onvoldoende”.

Binnen vrijwel alle partijen waren er voor- en tegenstanders van het voorstel. Dat gold zelfs voor de Lib Dems, vergelijkbaar met de Nederlandse D66, de partij die in Nederland jarenlang voor euthanasiewetgeving ijverde. Huidig leider Ed Davey en zijn voorganger Tim Farron stemden beiden tegen het voorstel.

Zoals gezegd wil het feit dat het Lagerhuis nu heeft ingestemd met het voorstel niet zeggen dat het uiteindelijk ook zal worden uitgevoerd. Eerst zullen Kamercommissies zich buigen over details. De discussie daar krijgt meer tijd en ruimte dan nu werd gegund, is al duidelijk gemaakt. Dat is ook precies wat diverse Lagerhuisleden die het voorstel nu steunden wensten. Ten slotte kan ook het Hogerhuis nog wijzigingen eisen.