Brits parlement voert indringend debat over euthanasie
Het Britse Lagerhuis debatteert deze vrijdag over een wet om euthanasie mogelijk te maken. Het is de negende poging van Lagerhuisleden om hulp bij het voortijdig beëindigen van levens te legaliseren.
De laatste keer dat over het onderwerp werd gedebatteerd en gestemd was in 2015. Toen stemde bijna driekwart van de parlementariërs tegen de nieuwe wetgeving.
In het laatste voorstel zijn de voorwaarden voor euthanasie wat verder aangescherpt. Aanvankelijk werd verwacht dat het voorstel met een ruime meerderheid zou worden aangenomen. Dat lijkt echter niet het geval. En zelfs als het voorstel nu wordt aangenomen, kan het bij het bespreken van de precieze details van de wet alsnog worden geblokkeerd.
De eerste keer dat over euthanasie werd gedebatteerd was in 1961. Sinds die tijd is hulp bij zelfdoding strafbaar. In de loop der jaren hebben parlementariërs diverse pogingen gedaan om euthanasie te legaliseren. De initiatieven kwamen meestal van Labour-Lagerhuisleden. Het lukte echter nooit om voldoende steun te genereren.
De situatie is nu anders. Niet alleen heeft Labour een ruime meerderheid in het Lagerhuis, het voorstel lijkt ook op steun van de gemiddelde Brit te kunnen rekenen. De conservatieve The Times publiceerde afgelopen zondag een opiniepeiling waarbij 65 procent van de Britten (officieel Engeland en Wales) voor de wetgeving was. Slechts 13 procent was tegen, de rest had ‘geen mening’.
Levensverwachting
De regering van Keir Starmer wil echter de eigen vingers niet branden aan de controversiële wetgeving. De nieuwe wet wordt daarom gepresenteerd door een parlementslid van Labour. Alle Lagerhuisleden krijgen de volledige vrijheid om naar eigen eer en geweten te kiezen. Partijdiscipline, een vanzelfsprekendheid in het Britse parlement, is voor deze discussie niet aan de orde.
Het wetsvoorstel komt erop neer dat artsen in de gelegenheid worden gesteld om hulp te bieden bij het beëindigen van een leven als aan een aantal strenge voorwaarden is voldaan. De belangrijkste zijn dat de levensverwachting niet langer dan zes maanden mag zijn, dat twee artsen akkoord gaan met de beslissing en dat deze getoetst wordt door een onafhankelijke rechter. Volgens initiatiefneemster Kim Leadbeater (Labour) is het wetsvoorstel daarmee het meest vergaande ter wereld.
Hoewel een aanzienlijke groep van Lagerhuisleden zich baseert op religieuze gronden om de beoogde wetgeving af te wijzen, spitste het debat van de afgelopen weken –het wetsvoorstel werd medio oktober gelanceerd, de details zijn slechts enkele weken bekend– zich toe op verschillende onderwerpen.
Zo is er twijfel over de nauwkeurigheid van een levensverwachting van maximaal zes maanden. Er zijn tal van verhalen van mensen wier hoop was opgegeven, maar die nog tientallen jaren leefden. Daarnaast zijn er ook mensen die zich mogelijk tot last voelen tegen het einde van hun leven. De nieuwe wetgeving zou onvoldoende bescherming bieden voor een zeer kwetsbare groep ouderen.
Ondraaglijk lijden
In het verlengde hiervan vindt een discussie plaats over zorg voor bejaarden. Deze schiet op tal van manieren tekort en is, als er al aanspraak op kan worden gemaakt, enorm kostbaar. De wetgeving zorgt bovendien voor een hellend vlak. Daarbij wordt ook verwezen naar de situatie in Nederland waar ‘ondraaglijk lijden’ nu ook geldt voor psychische problemen.
De laatste vraag die opkomt is of het debat niet veel te gehaast is. Lagerhuisleden krijgen komende vrijdag vooralsnog geen tijdslimiet om hun inzichten onderling te delen, maar er is slechts in totaal vijf uur aan ruimte beschikbaar voor debat.
In de afgelopen weken zijn in diverse kiesdistricten tal van bijeenkomsten geweest om het onderwerp te bespreken. Deze verlopen zeer waardig. In The Daily Telegraph werd een bijeenkomst in Sandhurst, ten westen van Londen, besproken, waar een vrouw van middelbare leeftijd die emotioneel werd omdat haar moeder met kanker behoefte had aan een volgens haar „waardige dood” omarmd werd door een man die haar wilde steunen. Diezelfde man bleek later tijdens de bijeenkomst juist tegen de nieuwe wetgeving te zijn. Tijdens ook zijn emotionele betoog hield de eerder omarmde vrouw diens handen vast om hem op haar beurt te ondersteunen.
De betrokkenheid van Britten blijkt ook uit de ingezonden brieven in kranten en de manier waarop het onderwerp op sociale media wordt behandeld. Hoewel de meningen over het algemeen duidelijk zijn, is er veel meer onderling respect dan normaal gesproken het geval is in het Verenigd Koninkrijk waar de politieke discussie veelal verhit is.
Erbarmelijk
De beslissing in het Lagerhuis zal vooral afhangen van het gedrag van de Labour-Lagerhuisleden. Die hebben immers bijna twee derde van het totale aantal zetels. Aanvankelijk werd gedacht dat veel van de Labournieuwkomers het oordeel van premier en fractieleider Keir Starmer zouden volgen. Die stemde in 2015 immers voor het indertijd afgewezen wetsvoorstel.
Starmer heeft zich echter vooralsnog niet uitgesproken, hoewel er indicaties zijn dat zijn mening niet is veranderd. Veel Labourparlementariërs zijn echter, naar verluidt, gaan twijfelen omdat Wes Streeting, de minister van Gezondheidszorg, en Shabana Mahmood, de minister van Justitie, hebben aangegeven tegen het voorstel te stemmen.
Streeting denkt dat de zorg voor kwetsbare ouderen zo erbarmelijk is dat ze geen overwogen keuze kunnen maken en voor moslima Mahmood past de wetgeving niet bij haar religieuze overtuigingen.
Het voorstel zal zonder twijfel leiden tot een levendig debat. Mocht het wetsvoorstel worden aangenomen, dan wil dat echter nog niet zeggen dat het ook in het Britse wetboek terechtkomt. Het Hogerhuis komt ook nog aan het woord en er zijn daarna nog mogelijkheden om wijzigingen in het huidige voorstel aan te brengen. Dat zijn nog grote hobbels. In de Blairjaren met ook een ruime Labourmeerderheid werd een eerder door het Lagerhuis aangenomen euthanasiewetsvoorstel uiteindelijk niet uitgevoerd.
