Eigenlijk is hij geen barricadefiguur, zegt de 84-jarige Richard Gorter. Maar dat hij nu toch met zijn figuurlijk gebalde vuist in de rondte zwaait, heeft alles te maken met het Beroepspensioenfonds Loodsen dat al sinds 2005 zijn aanvullende pensioen uitkeert. „Ik sta misschien op de barricade, maar ik heb dit niet gezocht. Wat ons is aangedaan, is gewoon een heel ernstige zaak.”

Gorter kondigde donderdag in NRC aan dat hij als eerste Nederlander een rechtszaak aanspant tegen zijn pensioenfonds vanwege de overgang naar het nieuwe stelsel. Vanaf 1 januari stapt het pensioenfonds voor voormalige registerloodsen over op het nieuwe pensioensysteem. Maar hoe hoog zijn pensioenuitkering dan wordt, weet Gorter nog niet. Ergens in december –wanneer weet hij niet precies– ontvangt hij per post een prognose van die nieuwe uitkering. Gorters eis: hij wil niet een, maar drie maanden de tijd om te reageren op de prognose en zich voor te bereiden op zijn nieuwe financiële situatie.

Volgens de Autoriteit Financiële Markt, die toezicht houdt op de communicatie van pensioenfondsen, moeten fondsen hun leden uiterlijk een maand van tevoren informeren over de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Gorters advocaat Hans van Meerten noemt het ongekend dat zijn cliënt straks slechts een maand heeft om te reageren op de prognose van zijn pensioenfonds. In de praktijk heeft zijn cliënt door de kerstperiode slechts twee weken de tijd, verwacht Van Meerten.

Beursontwikkelingen

Een ander heikel punt is dat de 84-jarige Gorter in december –als hij post heeft ontvangen van zijn pensioenfonds– ook niet exact weet hoe hoog zijn uitkering in januari zal zijn. Hij moet het doen met een prognose. In het nieuwe stelsel hebben onder meer beursontwikkelingen namelijk invloed op de hoogte van zijn pensioen. „Het kan zijn dat hij erop vooruitgaat”, zegt Van Meerten. „Maar het kan ook zijn dat hij erop achteruitgaat. Deze meneer weet het gewoon niet.”

Op 19 december dient een kort geding in Rotterdam. Gorter eist daar namens zichzelf en twaalf andere voormalige registerloodsen dus drie maanden voorbereidingstijd op hun nieuwe situatie. Als de rechter daarmee akkoord is, legt Gorter uit, heeft hij meer tijd om ergens anders werk van te maken. Iets wat hem al jaren steekt. Komt hij nu niet in actie, „dan zijn in januari al onze rechten verdwenen. Dan is het afgelopen.”

„Het kan zijn dat hij erop vooruitgaat, maar het kan ook zijn dat hij erop achteruitgaat; hij weet het gewoon niet” - Hans van Meerten, advocaat

Bijna veertig jaar lang was Gorter registerloods. Zwaar werk, dat dag en nacht plaatsvindt. Ook in de weekenden. Met goed en bar weer. Het was aan Gorter en zijn collega’s de taak om zeeschepen veilig en wel richting de kade of de zee te leiden. In 2005 ging hij met pensioen. Drie jaar later brak de financiële crisis uit. Laat onze pensioenen voorlopig maar niet meestijgen met de inflatie, zeiden Gorter en zijn collega’s toen tegen hun fonds. Dat had het toen al zwaar genoeg, was de vanuit solidariteit geboren gedachte.

Geen indexatie

Maar ook toen het pensioenfonds weer vet op de botten kregen, liet het na registerloodsen hiervan mee te laten genieten. Sinds 2008 bleef indexatie uit. Alleen in 2022, toen de energieprijzen de pan uit rezen, kregen Gorter en zijn collega-pensionado’s er eenmalig 11 procent bij. Meerdere keren klopten Gorter en zijn collega-pensionado’s bij het bestuur van het Beroepspensioenfonds Loodsen aan met hun zorgen over de achtergebleven inflatiecorrectie. Maar altijd zonder succes.

Gorters stemgeluid wordt krachtiger, bozer. „Dat ik zo door mijn oud-collega’s met mijn rug tegen de muur ben gezet”, zegt hij. Want in dat bestuur waar hij meermaals aan de bel trok, zaten ook oud-collega’s. Sommigen had Gorter zelf nog opgeleid of van dichtbij meegemaakt.

De laatste poging tot een inflatiecorrectie deed Gorter niet al te lang geleden. Samen met zijn advocaat Van Meerten ging hij in gesprek met ‘zijn’ Beroepspensioenfonds Loodsen. „Als jullie ons over die bijna twintig jaar voor 5 procent corrigeren, dan stop ik ermee”, had hij gezegd. „Dan komt er geen kort geding.” Maar ook toen kwam er geen akkoord.

Wint hij het kort geding, dan heeft hij de tijd om ook juridisch werk te maken van die jarenlang uitgebleven inflatiecorrectie.

Geknipt en geschoren

Of het hem in januari nog lukt om rond te komen, deelt Gorter liever niet te veel. „Kijk, ik ben geen klager. Ik wil ook niet als klager in de krant. Ik ging altijd fier door het leven. Maar als je gezin wordt getroffen door een ernstige ziekte, dat heb ik ook meegemaakt, dan gaat dat hier in Nederland gepaard met hele hoge kosten. En als je door jouw pensioenfonds dan ook nog wordt geknipt en geschoren, dan is dat niet prettig. Daar wil ik het graag bij laten.”

Hij knoopt de eindjes aan elkaar, zegt hij. En: „Ieder huishouden dat bijna twintig jaar niet is geïndexeerd ondervindt behoorlijke problemen.”

„Ieder huishouden dat bijna twintig jaar niet is geïndexeerd ondervindt behoorlijke problemen” - Richard Gorter, oud-registerloods

Na de rechtszaak van Gorter zullen er waarschijnlijk meerdere soortgelijke zaken volgen. Advocaat Van Meerten begeleidt meerdere cliënten die een zaak zullen aanspannen tegen hun pensioenfonds. „Het varieert van een enkeling tot hele collectieven”, laat hij weten. Trouw heeft het Beroepspensioenfonds Loodsen benaderd voor een reactie. Het fonds heeft vooralsnog niet gereageerd.