Dat het er vrijdag om gaat spannen is pas enkele dagen duidelijk. Tot vorige week had Fine Gael, de partij van premier Simon Harris, een duidelijke voorsprong in de peilingen. Maar een ongelukkige confrontatie met een bejaardenverzorgster, die klaagde dat de huidige regering niets doet aan gezondheidszorg, zorgde voor een duikeling van zijn populariteit.

Niet dat peilingen alles zeggen. Ierland heeft een ingewikkeld stemsysteem met in totaal 43 kiesdistricten waarbij alles draait om voorkeursstemmen. Met de stijgende bevolking is het aantal zetels sinds de vorige verkiezingen uitgebreid van 160 naar 174 zetels.

Ierland wordt traditioneel geleid door Fine Gael of Fianna Fáil, twee centrumrechtse partijen met een vergelijkbare politieke strategie, waarbij het enige verschil is dat Fine Gael ooit instemde met de voorwaarden voor onafhankelijkheid in 1921.

Sinds 2021 is er echter een coalitie. Dat heeft vooral te maken met de opkomst van Sinn Féin, ooit de politieke arm van terreurorganisatie IRA, maar nu vooral het linkse alternatief in zowel Ierland als Noord-Ierland.

Deze verkiezingen werden enkele weken geleden onverwachts uitgeschreven. Het was een initiatief van Fine Gael die wilde profiteren van de populariteit van de energieke nieuwe premier Simon Harris, die dit voorjaar de plaats innam van zijn moegestreden voorganger Leo Varadkar.

Apple

Om de verkiezingen soepel te laten verlopen, hebben de twee regeringspartijen nog snel een begroting geaccepteerd waarbij een gemiddeld Iers huishouden zo’n 1000 euro kreeg toegeworpen. Het geld kan immers niet op in Ierland sinds een Europese rechter in augustus bepaalde dat Apple, waarvan het Europese hoofdkantoor in Ierland staat, bijna 15 miljard euro aan achterstallige belastingen moet betalen.

Met de Applemiljarden en een aanzienlijk begrotingsoverschot lijkt er geen vuiltje aan de lucht, maar bewoners klagen steen en been. Dat heeft vooral te maken met een schrijnend tekort aan woningen en uit de hand lopende immigratie. Voor degenen die een huis nodig hebben krijgt Sinn Féin de voorkeur, wat het beteugelen van immigratie betreft moeten de Ieren bij de centrumrechtse partijen zijn.

De discussie is de afgelopen weken echter vooral gegaan over wangedrag van partijmedewerkers bij Sinn Féin en Fine Gael, en de afgelopen dagen over de flater van Harris. Het zijn dit soort voorvallen die de stemming lijken te bepalen.

Het zal een nieuwe coalitie worden, want geen van de partijen heeft voldoende kandidaten beschikbaar gesteld om een meerderheid te krijgen. Fine Gael en Fianna Fáil hebben Sinn Féin uitgesloten als coalitiepartner, dus een hervatting van de huidige coalitie is het meest waarschijnlijk.