Het moest er een keer van komen: een diepgravend onderzoek naar het bloedbad dat Hamasterroristen op die zwarte zaterdag in 2023 aanrichtten. En vooral naar de vraag hoe deze aanvallen konden gebeuren in een land dat zich erop beroemt over een van de beste legers en inlichtingendiensten ter wereld te beschikken.

Vooropgesteld: niemand in Israël kan vanzelfsprekend verantwoordelijk worden gesteld voor het plegen van die brute aanslagen. Die schuld ligt alleen en volkomen bij de moordzuchtige terroristen van Hamas, die honderden mensen in koelen bloede afslachtten, verkrachtten of als gijzelaars naar de Gazastrook voerden.

Evenmin kunnen de heroïsche daden genoegzaam worden benadrukt van alle militairen en burgers die na de aanslagen de strijd met terroristen aanbonden, mensen in veiligheid brachten, gewonden verzorgden en troost boden aan slachtoffers, nabestaanden en hulpverleners.

Wel dient de Israëlische regering zich terdege te bezinnen op de vraag of er voldoende is gedaan om terreurdaden van een dergelijke omvang te voorkomen en of er ook naderhand adequaat is gereageerd.

Want dat zijn wel de vragen die veel Israëliërs tot op de dag van vandaag bezighouden. Want hoe leg je uit dat het in sommige gevallen uren duurde voor de eerste militairen arriveerden in aangevallen kibboetsen? Waarom negeerden de legertop en de inlichtingendiensten waarschuwingen in de aanloop naar 7 oktober dat Hamas en andere terreurgroeperingen ongewone activiteit aan de dag legden? Waarom vertrouwden de strijdkrachten zo op technologie in plaats van op menskracht? Niet voor niets stelt het Burgercomité dat het spreekt namens 9 miljoen aanklagers.

Het is begrijpelijk dat de regering niet direct een onderzoek heeft ingesteld. Het kabinet had wel iets anders aan zijn hoofd na de aanslagen en de daaropvolgende oorlogen. Een mogelijke ‘grote schoonmaak’ in de top van politiek en leger is op zo’n moment niet bepaald bevorderlijk voor eenheid en stabiliteit in het land.

De vraag is wel of het verstandig was om een onderzoek zo ver op de lange baan te schuiven. Dat heeft er in elk geval toe geleid dat het kabinet-Netanyahu nu is ingehaald door de vernietigende conclusies van het Burgercomité. Het legt ook een claim op elk eigen initiatief van de regering om zelf onderzoek te doen.

Zeker als dat eigen onderzoek door een politieke commissie wordt gedaan, zoals de regering van plan is. Daarmee zet het kabinet op voorhand zijn geloofwaardigheid op het spel. En al helemaal als de conclusies van zo’n instantie –als die er overigens ooit komt– in sterke mate afwijken van de bevindingen die dinsdag zijn gepresenteerd.

Hoofdredactie