Veel mensen lijden aan blindheid voor grote getallen: want hoeveel is een miljard precies en wat zegt een biljoen echt? Die getalblindheid kan ook optreden als het gaat om de uitkomst van de klimaattop in Bakoe, Azerbeidzjan. Landen spraken af om de klimaathulp voor ontwikkelingslanden op te schroeven naar 300 miljard dollar per jaar in 2035.

Hoeveel dat is? Dat is ongeveer een derde van wat alle Nederlanders met elkaar per jaar verdienen. Het bbp –bruto binnenlands product– lag in 2023 namelijk op 1033 miljard euro .

„De 300 miljard dollar klinkt misschien als een groot bedrag, maar het ligt aan de absolute onderkant van wat nodig is”, reageert de christelijke econoom Paul Schenderling, oprichter van denktank Postgroei.

Om het bedrag in perspectief te zetten moet je kijken naar de bandbreedte van de genoemde bedragen voor klimaathulp, aldus de auteur van ” Er is leven na de groei ”. „De ondergrens is de huidige toezegging van 100 miljard, en die was volstrekt ontoereikend. Alleen al de schade van de overstromingen in Pakistan van 2022 bedroeg meer dan 15 miljard dollar. En dat ging om maar één uitwas van de klimaatcrisis in één land.”

Boven aan de bandbreedte zit de inzet aan het begin van de top: 1000 miljard dollar. Ruim drie keer meer dan is afgesproken. „Dat zou een vertienvoudiging van de huidige hulp betekenen, maar zou tegelijk een schijntje zijn van wat er nodig is. Wetenschappers kwamen namelijk eerder met een bedrag van jaarlijks minstens 3500 miljard dollar.”

Dat geld is niet alleen om reparaties uit te voeren na klimaatrampen, maar is ook nodig voor het ontwikkelen van schone energie, legt Schenderling uit. „Duurzame energie kampt met hogere investeringskosten dan fossiele energie. Dat zorgt ervoor dat ontwikkelingslanden soms toch nog kiezen voor een kolencentrale. Terwijl dat over een periode van tien jaar duurder is, gezien de brandstofkosten. Want zon en wind leveren gratis energie.”

Kunt u het bedrag van 300 miljard nog wat meer in perspectief zetten?

„Klimaathulp zou zonder inspanning al groeien van 100 naar 200 miljard dollar per jaar. Dankzij toezeggingen van multilaterale ontwikkelingsbanken. De uitkomst van de top valtdus extra tegen. Zeker als je bedenkt dat de inflatie de komende tien jaar ook nog doorgaat. Dan blijft er weinig over van de extra toezeggingen.”

Hoeveel gaat er wereldwijd jaarlijks naar fossiele investeringen?

„Oliebedrijven steken elk jaar alleen al zo’n 1000 miljard dollar in het oppompen van nieuwe olie en gas. Dat moet halveren om de klimaatdoelen te kunnen halen. En dat bedrag is nog los van fossiele subsidies die het gebruik van fossiele brandstoffen stimuleren (fossiele subsidies bedroegen in 2022 zo’n  7000 miljard , MK).”

Bakoe leverde een akkoord op. Beter dan geen akkoord?

„Ja, maar toch overheerst bij mij het gevoel dat het een hele slechte uitkomst is.

Daar komt bij dat er geen vorderingen zijn gemaakt als het gaat om het aanpakken van klimaatverandering. Vorig jaar was ik blij verrast met het akkoord in Dubai. De drie hoofdpunten daar waren: het verdrievoudigen van schone energie, het verdubbelen van de energiebesparing in 2030 en het wegbewegen van fossiele brandstoffen. Wat die afspraken concreet betekenen had onderwerp van gesprek moeten zijn. Maar die belangrijke discussies schoven ze in Bakoe door naar volgend jaar. Dat voelt als een stap terug.”

„De uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen was absoluut voelbaar” - Paul Schenderling, econoom

In hoeverre werd de top overschaduwd door de verkiezing van Donald Trump, die zegt uit het klimaatverdrag te zullen stappen?

„De uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen was absoluut voelbaar. Het wegvallen van klimaatleiderschap van de VS was een belangrijke factor voor het stroef verlopen van de onderhandelingen.

Toch zie ik ook lichtpuntjes. China profileert zich sterker als klimaatleider, zowel in woorden als in daden. Ze investeren fors in schone energie en gaan nu ook meebetalen aan klimaathulp. Op dat laatste punt hebben ze een grote concessie gedaan. Ze wilden nooit meefinancieren, omdat ze nog een ontwikkelingsland waren. En daarin hebben ze in zekere zin gelijk. Als je kijkt naar het bbp per inwoner, is China nog een best arm land. Je ziet de leiderschapsrol verschuiven van de VS naar China, hopelijk in samenwerking met de EU.”

Lees ook

Waarom groene groei flopt en hoe dat iedereen raakt

Hoe kijkt u naar de klimaattop volgend jaar in Brazilië?

„Ik hoop dat de mislukkingen van deze top teniet worden gedaan. Onder meer wat betreft klimaathulp. Het wordt sowieso een belangrijke top om verdere opwarming van de aarde te voorkomen. Landen moeten namelijk hun klimaatplannen aanscherpen. Positief punt is wat dat betreft dat het Verenigd Koninkrijk een heel ambitieus plan indiende.

Opwarming voorkomen is sowieso het beste wat we kunnen doen. De schade voor als we nietsdoen aan klimaatverandering wordt geschat op 1 tot 2 procent van het mondiale bbp. Dat gaat om 2000 miljard dollar per jaar. Het is veel goedkoper om toekomstige schade te voorkomen dan om die te compenseren.”