Hoewel ik lang zou kunnen uitweiden over wat er afgelopen week is gebeurd in Amsterdam, kies ik ervoor om in te zoomen op de ontstaansgeschiedenis van Maccabi Tel Aviv, de Israëlische voetbalclub die in Amsterdam speelde en waarvan de supporters belaagd werden.
In 1906 (!) werd in Jaffo door Joden een voetbalvereniging opgericht, die in 1909 –toen Tel Aviv werd gesticht– de naam Maccabi Tel Aviv kreeg. Maccabi verwijst naar de Makkabeeën, een Judese verzetsgroep uit de tweede eeuw voor Christus. Het logo van de club was blauw-wit met een davidster. Maccabi groeide uit tot het sterkste voetbalteam van de regio.
Even ter opfrissing: het huidige Israël was eeuwenlang deel van het Ottomaanse Rijk, totdat het in 1920 Brits Mandaat Palestina werd. In 1948, met het aflopen van het Britse mandaat, werd de staat Israël uitgeroepen. Vóór 1948 waren alle inwoners van mandaatgebied Palestina Palestijnen. Althans, ze werden als zodanig gedefinieerd door de autoriteiten. De Arabieren in het mandaatgebied noemden zichzelf om een veelvoud van redenen echter geen Palestijnen.
Zo ontstond de situatie dat de term Palestijnen in het gewone taalgebruik lange tijd meestal Joden aanduidde. Ook de Joodse grootouders van mijn man waren Palestijnen; hun oude ID-kaarten liggen nog altijd in een stoffig kastje. Resoluties van de Volkenbond, nu de Verenigde Naties, refereerden eveneens stelselmatig aan Palestijnse Arabieren als Arabieren en niet als Palestijnen.
Wat dat met Maccabi te maken heeft, vraagt u? Toen er in 1939 een voetbalwedstrijd tussen Australië en Brits Mandaat Palestina werd gehouden, vertegenwoordigde Maccabi Tel Aviv Palestina. De spelers, allen Joods, werden als Palestijnen geïntroduceerd en droegen een davidster op hun kleding.
Met de stichting van de staat Israël raakte de term Palestijns in onbruik, tot in de jaren 60. Toen werd de ter ziele gegane term door Arabieren uit Syrië en Egypte, onder wie Yasser Arafat, op basis van een paar ware en vele valse elementen herontworpen als aanduiding voor de Palestijnse Arabieren.
En daarmee belanden we in 2024, waar in naam van een vrij Palestina de supporters van het sterkste voetbalteam van voormalig mandaatgebied Palestina in de straten van Amsterdam belaagd worden…
Ter afsluiting: de oplettende lezer zal opmerken dat het logo van Maccabi nu geel-blauw is, in plaats van het originele wit-blauw. Correct! Die kleurverandering is doorgevoerd tijdens de Holocaust, toen de Joodse bevolking in Europa zich met een gele ster moest identificeren. Om dat geel, en wat het geel vertegenwoordigt, nu weer opgejaagd in Europese straten te zien, is bijzonder wrang.
Onze correspondenten in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 86.
