D’Assonville is rector van het Reformatorisch-Theologisches Predigerseminar (RTS) in Heidelberg en heeft goed zicht op hoe het er in Duitsland voor staat met de geestelijke erfenis van reformator Maarten Luther, die op 31 oktober, zoals de overlevering beschrijft, zijn 95 stellingen op de deur van de slotkapel in Wittenberg spijkerde. „Over de harten van mensen kan en wil ik niet oordelen”, zegt D’Assonville. „Ik ken talloze oprechte christenen, die vanuit een persoonlijk geloof in Jezus leven. Je vindt hen niet alleen in de vrije kerken, onder baptisten of Rusland-Duitsers, maar gelukkig ook nog in de officiële staatskerk.”

Schokkend

Tegelijk geldt dat de statistieken over feitelijk kerkbezoek „onthutsend” zijn, zegt de in Zuid-Afrika geboren theoloog. „Recent was ik op een bijeenkomst in Duitsland, waar een Zwitserse evangelist sprak die werkt onder kinderen. Hij gaf cijfers die betrekking hebben op alle Duitssprekenden in Europa en die mij schokten. In dit werelddeel is Duits de grootste taalgroep; voor zo’n 100 miljoen mensen, verspreid over een veelheid van landen, is dit hun moedertaal. Volgens die Zwitserse kinderevangelist gaat 94 procent van alle kinderen uit deze groep nooit naar de kerk; 3 procent gaat alleen ter gelegenheid van Kerst of Pasen; 3 procent gaat regelmatig. Waarbij je dan moet bedenken dat regelmatig ook één keer per maand kan betekenen.”

„Van alle Duitstalige kinderen gaat 94 procent nooit naar de kerk” - Victor E. d’Assonville, rector RTS

D’Assonville vertelt dat hij in de jaren negentig met zijn vrouw en hun twee oudste kinderen een tijdje in Münster verbleef. „’s Zondagsmorgens gingen we dan naar de plaatselijke protestantse kerk. Onze kinderen waren de enige kinderen in de dienst. De kerkgangers verbaasden zich hierover en vroegen: Hoe kan het dat jullie kinderen in de kerk zo braaf zijn en stilzitten? Nou, zeiden wij, dat zijn ze gewend; zo hebben we ze opgevoed.”

Wielchristenen

Als het om regelmatige kerkgang gaat, is er in het land van de Reformatie dus weinig van de erfenis van Luther meer over. „Men spreekt in dit verband wel van wielchristenen. Veel mensen komen als baby naar de kerk, in een kinderwagen met wielen, om gedoopt te worden. Dan komen ze later nog een keer met een prachtige trouwwagen, voor hun huwelijk. En tenslotte komen ze er nog één keer, met de lijkwagen.”

Of er hier of daar nog Reformatieherdenkingen plaatsvinden kan D’Assonville niet goed overzien. „Wel weet ik dat er in 2017, het jaar waarin we herdachten dat de Reformatie 500 jaar geleden begon, in Duitsland heel wat bijeenkomsten waren. Maar die waren vaak sterk toegespitst op de culturele, maatschappelijke of taalkundige betekenis van Maarten Luther. Ik herinner me dat een hoogleraar uit Tübingen toen op de radio zei dat Luther zich bij verreweg de meeste Reformatieherdenkingen niet thuis gevoeld zou hebben, of er zelfs niet welkom zou zijn geweest.”

Wat de rector van RTS bovendien zorgen baart is dat Halloween steeds meer de sfeer van 31 oktober en 1 november gaat bepalen. „Dat zal in Nederland, vermoed ik, ook wel spelen.”

„Onze kracht is dat we een opleiding in deeltijd aanbieden; die aanpak voorziet in een behoefte”

Waar het gedachtegoed van de Reformatie in elk geval wél in ere wordt gehouden en nadrukkelijk wordt onderwezen, is het instituut waaraan D’Assonville leidinggeeft. „Wij zijn een kleine, maar stabiele instelling. Elk jaar hebben we hier in Heidelberg zo’n vier tot vijf studenten. Onze kracht is onder meer dat we een theologieopleiding in deeltijd aanbieden en dat de lessen bij ons online te volgen zijn. Mensen doen onze opleiding vaak naast een andere studie of naast hun baan en zijn niet in de gelegenheid hier in Heidelberg te komen wonen. Onze aanpak voorziet duidelijk in een behoefte.”

Kernboodschap

De studenten die aan het RTS studeren zijn vaak afkomstig uit evangelicale kringen of uit baptistengemeenten, zegt D’Assonville. „Na hun opleiding vinden ze hun weg als voorganger van een gemeente in Duitsland of als evangelist of zendeling. En zo hopen we dat de kernboodschap van de Reformatie ook in onze tijd gehoord blijft worden. Onlangs hadden we de opening van het nieuwe studiejaar. Daar sprak Bernhard Kaiser, docent aan het RTS. Hij toonde aan hoe dicht Luther en Calvijn in hun theologie bij elkaar lagen als het gaat om de essentie van hun theologie: de rechtvaardigmaking en de heiligmaking, en ook wel op het punt van de uitverkiezing. Jawel, er waren verschillen tussen de reformatoren. Maar op de kernpunten hadden ze dezelfde boodschap.”