Wat houdt de wet precies in?

Het recht op zelfbeschikking moet het voor trans-, inter- en non-binaire personen mogelijk maken hun geslacht en voornaam op overheidsdocumenten via een eenvoudige procedure te wijzigen. Volgens de eerder geldende ”transseksuele wet” waren beoordelingen van twee psychiaters, evenals een uitspraak van een rechtbank noodzakelijk. In de toekomst is aangifte bij de burgerlijke stand voldoende.

Dat gebeurt door het indienen van een aanvraag en het afleggen van een verklaring. Daarmee verzekert een persoon dat het gekozen gender of de verwijdering van de geslachtsinvoer, evenals de nieuwgekozen voornaam, het beste overeenkomt met zijn genderidentiteit. Overigens is het veranderen van de voornaam geen vereiste zolang deze overeenkomt met het geslacht. Zo is het niet toegestaan dat iemand die zich als man registreert Julia of Emma heet.

Welke regels gelden voor minderjarigen?

In het geval van kinderen jonger dan veertien jaar kunnen alleen ouders of wettelijke voogden een aanvraag indienen. Het kind moet hiermee akkoord gaan en aanwezig zijn bij het registratiekantoor om zijn of haar toestemming te geven.

Minderjarigen van veertien jaar en ouder kunnen de aanvraag zelf indienen, al blijft toestemming van ouders of voogden noodzakelijk. Als zij het er niet mee eens zijn, kan een kind naar een familierechtbank stappen. Die kan een wijziging alsnog goedkeuren als de geslachts- en naamswijziging „niet in strijd is met het welzijn van het kind”.

Om hoeveel mensen gaat het in Duitsland?

Het Duitse persbureau DPA meldt dat tot nu toe in Berlijn zo’n 1200 mensen een aanvraag –wat mogelijk is sinds 1 augustus– hebben ingediend. Het rooms-katholieke persbureau KNA meldt dat in andere grote steden vergelijkbare aantallen zijn. Volgens de Duitse omroep Tagesschau vonden er onder de oude wettelijke situatie de afgelopen jaren iets meer dan 3000 geslachts- en/of voornaamwijzigingen per jaar plaats.

Hoe wordt de wetswijziging ontvangen?

Kalle Hümpfner, beleidsmedewerker bij de Duitse vereniging Trans* (BVT), noemt de wet „historisch” en is blij dat „genderzelfherkenning nu veel toegankelijker en goedkoper wordt”.

Dat geldt ook voor de Duitse parlementariër en transvrouw Nyke Slawik (de Groenen), die hielp onderhandelen over het wetsvoorstel. Deze week vertelde ze aan de omroep Deutsche Welle dat de wet „een teken van hoop is in tijden waarin rechtse populistische stemmen luider worden”.

Weerstand kwam er van de extreemrechtse AfD en de conservatieve CDU/CSU. Dorothee Bär, woordvoerster familiezaken van de CSU zei in december tegen omroep ARD dat de wet „schadelijk is en tot veel onrust in gezinnen zal leiden”.

„De mens leeft niet langer in het vertrouwen op zijn Schepper, maar beweert dat hij het beter weet” - Conservatieve Werkgroep van Belijdende Christenen uit Beieren

Opvallend is dat het merendeel van de Duitse kerken de wet juist verwelkomt. Zo zei Eske Wollrad, directeur van de overkoepelende organisatie van Protestantse Vrouwen in Duitsland tegen het Sonntagsblatt: „Voor ons protestantse vrouwen betekent het opkomen voor gendergelijkheid ook dat we ons verzetten tegen elke vorm van transfobie. Transvrouwen zijn ook vrouwen.”

Scherpe kritiek op de nieuwe wet komt onder meer van de conservatieve Werkgroep van Belijdende Christenen uit Beieren: „De mens leeft niet langer in het vertrouwen op zijn Schepper, maar beweert dat hij het beter weet. Hij handelt alsof hij geen schepsel is, maar Schepper: niet mens, maar God. De Bijbel noemt dit gedrag zonde.”