„We moeten leren om vertrouwen te hebben in elkaar”, aldus Niinistö. Dit vertrouwen moet er niet alleen binnen landen zijn, maar ook over de landsgrenzen heen. „Als een lidstaat zijn veiligheid verliest, hebben we allemaal een probleem.”

Het rapport over de Europese burgerlijke en militaire paraatheid bespreekt niet alleen de dreiging die uitgaat van buitenlandse mogendheden of de klimaatverandering, maar noemt bijvoorbeeld ook pandemieën. De aanwezigheid van al die bedreigingen samen „wijzen in de richting van een langere periode van verhoogd risico en grote onzekerheid voor de unie”. Dat is vooral het geval als bedreigingen tegelijkertijd optreden, zoals overstromingen in combinatie met een cyberaanval.

Het rapport onderstreept dat de omgang met die problemen niet alleen een kwestie is voor overheden, maar ook voor bedrijven en de gehele bevolking „zodat de Europese Unie en haar lidstaten onder alle omstandigheden kunnen blijven functioneren”.

Een van de vele andere aanbevelingen is de oprichting van een anti-sabotage netwerk, waarop EU-lidstaten een beroep kunnen doen als ze plotseling te maken krijgen met schade aan belangrijke infrastructuur.

Von der Leyen had in maart aan Niinistö gevraagd om het rapport te schrijven in reactie op de Russische inval in Oekraïne. De keus viel op de Finse politicus Niinistö omdat Finland niet alleen een lange traditie heeft van een sterk leger maar ook in het voortdurend onderwijzen van de eigen bevolking over andere mogelijke gevaren zoals desinformatie.

De adviezen uit het rapport worden de leidraad voor de volgende Europese Commissie, die misschien op 1 december gaat beginnen. De ideeën van Niinistö over de aanpak van Europese bedreigingen zijn alvast opgenomen in de functieomschrijvingen van de aankomende Eurocommissarissen, zei commissievoorzitter Ursula von der Leyen bij de presentatie van het rapport.