De liefde voor lezen zat er bij Thea de Mots al vroeg in. Verslond ze vroeger veel wat met de Tweede Wereldoorlog te maken had, tegenwoordig voedt ze zich vooral met boeken over vorming. „Ik zie lezen meer en meer als een dialoog.”
In de woonkamer van Thea de Mots (53) in Nijkerk is het niet lang zoeken naar de boeken. Pontificaal tegenover de zithoek staat een grote boekenkast. Sommige boeken staan, andere liggen in stapeltjes op elkaar. De ogenschijnlijk willekeurige indeling heeft wel degelijk structuur: de boeken zijn gerubriceerd op auteur.
De liefde voor lezen zat er al vroeg in, vertelt De Mots. Vanaf jonge leeftijd werd ze veel voorgelezen, bijvoorbeeld uit de kinderbijbel van Evert Kuijt en kerstverhalen. Later ging ze zelf lezen: Piet Prins, Goud-Elsje, Arendsoog. Mede doordat haar vader de Tweede Wereldoorlog nog meemaakte, ging haar interesse al vroeg uit naar oorlogsboeken en boeken vol spanning en actie.
beeld RD, Anton Dommerholt
beeld RD, Anton Dommerholt
Thea de Mots. beeld RD, Anton Dommerholt
beeld RD, Anton DommerholtBij het opgroeien maakten de kinderboeken plaats voor romans, de spanning en actie voor boeken over thema’s die De Mots intrigeren: ontwikkeling, persoonlijke vorming en later ook leiderschap. Gaandeweg veranderde daarmee ook haar manier van lezen. „Vroeger voelde ik me geen onderdeel van het boek, tegenwoordig wel. Lezen zie ik meer en meer als een dialoog.” Boeken zijn bij uitstek geschikt om bij te dragen aan je vormings- en leerproces, ervaart De Mots. „Ik zie een boek als een manier om mezelf te ontwikkelen. Vaak kijk ik naar wat ik ermee kan in de praktijk van alledag of welke betekenis het geeft aan zaken die mij bezighouden.”
1. Anne de Vries, ”Reis door de nacht”
„Mijn vader heeft de Tweede Wereldoorlog meegemaakt, al was hij toen nog erg jong. In de boekenkast thuis stond een boek over de wegvoering van de jongens en mannen uit Putten, met allemaal foto’s. Dat boek heeft al heel vroeg in mijn leven indruk gemaakt. Daardoor vond ik alles wat met de oorlog te maken had interessant en wilde ik daar meer over weten. We lazen thuis ook veel oorlogsboeken. Mijn broer had vroeger in zijn boekenkast vier boeken staan met een rode kaft. Die vormden samen ”Reis door de nacht” van Anne de Vries. Ik heb later de trilogie gekocht. Deze boekenserie gaat over de oorlog en alles wat daarin gebeurt. Ik las ze toen ik een jaar of 14 was. Wat me vroeger al heel erg aansprak in dit boek, is het onderduiken, het opkomen voor en bieden van schuilplaatsen aan de Joden, verzet, mensen die hun leven in de waagschaal stellen om anderen veilig te stellen. Ik had het met mijn vader overigens niet over de oorlogsboeken die ik las. We vonden het toen niet makkelijk om te delen wat zoiets voor je betekende. Dat is pas later gekomen, toen mijn broer theologie ging studeren. Toen voerden we als gezin vaker het gesprek over wat een boek met je kon doen en welke betekenis een verhaal, preek of Bijbeltekst voor je had.”
2. J.H. Bavinck, ”Mensen rondom Jezus”
„Ik hoorde een aantal collega’s over dit boekje praten en toen heb ik het aangeschaft. Het is al wat ouder en alleen tweedehands verkrijgbaar. Ik ben erg blij dat ik het op de kop heb kunnen tikken. Bavinck (predikant en theoloog die eind 19e, begin 20e eeuw leefde, MvdS) gaat in dit boekje een aantal Bijbelse figuren en verhalen langs. Hij ziet in hen parallellen van mensen uit onze tijd, een spiegel voor het geestelijk leven van de moderne mens. Wat zegt hun gedrag ons in deze tijd? Zo schrijft Bavinck over een man die niet tot een beslissing kon komen (Lukas 9:61 en 62). Besluiteloosheid kennen we allemaal – en wat kunnen we daar ook last van hebben. Welke voorwaarden stellen wij soms voordat we een besluit kunnen nemen? De man uit deze tekst wil eerst nog naar huis. Wat is dan het besluit waard? Of neem een hoofdstuk over fijne terechtwijzing, waarin diverse voorbeelden genoemd worden hoe de Heere Jezus dat doet. Zo kun je vanuit de Bijbelse contexten soms afleiden wat een geschiedenis ons nu zegt. Ik probeer deze voorbeelden regelmatig te vertalen naar het heden en ze zo te gebruiken in het werk dat ik doe als coach en begeleider.”
„De thema’s uit ons leven hebben altijd ergens een verbinding met de geschiedenis waar we vandaan komen” - Thea de Mots, onderwijsadviseur en teamcoach
3. Edith Eva Eger, ”De keuze”
„Edith Eva Eger heeft in de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp gezeten. Ze heeft haar verhaal aan het papier toevertrouwd, omdat ze anderen mee wil geven dat je in het leven altijd de keuze hebt hoe je omgaat met dingen die je overkomen. Wat mij aanspreekt in dit boek, is dat Eger zich steeds afvraagt wat datgene wat ze meemaakte betekent voor haar leven hier en nu. In de context waarin ik verkeer, ontmoet ik best veel mensen met elk een eigen levensgeschiedenis. De thema’s uit ons leven hebben altijd ergens een verbinding met de geschiedenis waar we vandaan komen of –anders gezegd– met onze opvoeding en ontwikkeling. De vraag is dan: kun je je richten op wat hoger is, of laat je je door de context waarin je zit overmeesteren? Eger heeft het overleefd doordat zij zich kon richten op iets anders. Ze doorleefde heel sterk wat de periode in het kamp met haar heeft gedaan, waardoor ze later een praktijk kon oprichten om mensen met onder meer posttraumatisch stresssyndroom en andere psychische problemen te helpen. Dat vind ik heel mooi om te lezen.”
4. Ellen Vaughn, ”Het leven op het altaar”
„Ik lees graag boeken van Elisabeth Elliot. Zij was de vrouw van een evangelist die in 1956 door een indianenstam vermoord werd. Vervolgens is zij met haar dochtertje gewoon bij deze stam blijven wonen. In ”Vijf kruisen in de jungle” beschrijft Elliot die gebeurtenissen. De boeken van Elliot zijn vaak thematisch: ze schreef bijvoorbeeld ”De hand van de Wever”, een boek over het lijden, en ”Rein leven voor Gods aangezicht”, een boek waarin ze ook de alleenstaande betrekt. Dat laatste triggerde mij omdat ik zelf ook alleen ben. Vriendinnen wezen me op deze biografie over Elliot, ”Het leven op het altaar”. Dit boek heb ik recent gelezen. Ik vond het mooi om te lezen hoe Elisabeth als kind was en hoe ze Jim, haar man, heeft leren kennen en welke weg ze gegaan zijn. Je krijgt dan zicht op de gang die zij zelf door het leven gemaakt heeft. Normaal gesproken ben ik niet zo van de levensbeschrijvingen. Ik vind ze vooral interessant als ik ze kan koppelen aan thema’s waarover ik graag meer te weten zou willen komen of als ze me nieuwe inzichten bieden.”
„In mijn opvoeding werd er bijvoorbeeld niet veel over gevoel gesproken” - Thea de Mots, onderwijsadviseur en teamcoach
5. Jakob van Wielink, Riet Fiddelaers-Jaspers en Leo Wilhelm, ”Taal van Transitie”
„Ik zal het maar eerlijk zeggen: dit is een studieboek. Op dit moment volg ik de opleiding Secure Base Team Coaching, waarbij je leert je invloed te vergroten en hoe je je veerkracht aan kunt spreken en versterken. Daarbij onderzoek ik mijn eigen levenslijn en wat dat betekent voor mijn begeleidingsvaardigheden. Waar word ik als begeleider en coach door getriggerd? Hoe kan ik in het proces erbij blijven als ik ergens door geraakt wordt? In dit boek gaat het over de zogenaamde transitiecirkel. Die heeft zes aandachtsgebieden.
De transitiecirkel wordt zo uitgelegd in het boek: het is een dialoogmodel dat ons uitnodigt nieuwsgierig te zijn in onze ontmoeting met anderen. In deze ontmoeting ontstaat ruimte om te onderzoeken hoe wij succesvol vorm kunnen geven aan persoonlijke transitie. Onder transitie verstaan wij dan het op identiteitsniveau antwoord geven op vragen die door (externe) gebeurtenissen aan ons worden gesteld.
Vaak zie je dat mensen de cirkel voor een deel afsnijden. Stel dat ik mijn baan opzeg, maar ik neem niet bewust afscheid, dan is dat misschien iets wat ik meeneem naar mijn volgende werkplek. Als je daarover geen pijn of rouw ervaart, dan is het moeilijk om een nieuwe start te maken. Zo zijn er ook zaken uit mijn opvoeding die ervoor hebben gezorgd dat ik me op een bepaalde manier ben gaan gedragen. In mijn opvoeding werd er bijvoorbeeld niet veel over gevoel gesproken. Huilen mocht wel, maar het was ook gauw van ‘over en klaar’. Dat heeft me veel gebracht in doorzetten en volhouden, vallen en opstaan, maar daardoor ga ik ook best vaak over mijn grenzen heen. Dat blijven doen is niet helpend en ik merk nu dat juist kwetsbaarheid ook kracht geeft en dat daardoor meer ruimte ontstaat.”
6. Wil Derkse, ”Een levensregel voor beginners”
„Dit boek las ik voor een interne opleiding bij de Driestar. In die opleiding hadden we het er met elkaar over hoe belangrijk voor een leider voordoen en voorleven is. Daarbij kwam diverse boeken langs, onder andere ook over het belang van bepaalde rituelen. Dit boekje gaat over de regel van Benedictus: datgene wat je doet, doe het met aandacht. Samen met een collega ben ik na het lezen van dit boek een keer naar een benedictijns klooster geweest, omdacht we dachten: dat willen we ook wel een keer meemaken. Het was prachtig. Het kloosterleven heeft natuurlijk een heel sterk ritme, en daar is aandacht voor het moment waarin je je bevindt. Maar toen we weer buiten bij het hek stonden, pakten we allebei meteen onze telefoon. Natuurlijk is op zich het pakken van die telefoon niet verkeerd, maar we lachten wel om onszelf hoe snel we dus al weer afgeleid werden of aandacht hadden voor alles wat we in de tussenliggende tijd gemist hadden. Dit boek heeft mij inzicht gegeven om alles wat ik doe echt met 100 procent aandacht te doen. Dat lukt me steeds beter, maar tegelijk blijft het een leerschool. Het kloosterleven gaat ook over overgave aan waar je op dat moment bent, letterlijk en figuurlijk. Ik denk dat dit idee veel mensen in deze tijd aanspreekt. Je ziet om je heen dat het steeds meer gaat over stilteretraites, mindfulness enzovoorts; dat komt volgens mij doordat we allemaal onrust ervaren en er zo veel prikkels zijn. Er is veel om ons heen wat een appel op ons doet. Als je niet uitkijkt, heb je geen rustpunten meer en laad je te weinig op. Ik tip dit boekje dan ook regelmatig in mijn trainingen.”
