„Ja, ik kijk uit naar de overwinning van de Oekraïne over het fascisme.” De 70-jarige Russische Anastasia Gordienko plaatste eerder dit jaar deze post op het internetplatform Odnoklassniki. Feitelijk stelde ze dat Rusland een fascistische staat is.

Gordienko maakte het nog bonter toen ze schreef: „We weten al lange tijd wat Poekin en zijn leger in Oekraïne uitvoeren.” De naam van Poetin had ze met opzet verkeerd geschreven. Het Russische woord voor een wind laten had ze verenigd met de naam van de president. De 70-jarige gepensioneerde vrouw moest voor de woordgrap anderhalf jaar de gevangenis in.

Botox-opa

De in Moskou geboren schrijver Alexander Estis schreef recent in het Zwitserse dagblad Neue Zürcher Zeitung dat er talloze woordgrappen over Poetin de ronde doen. Hij sprak zelfs over majesteitsschennis als volkssport. Op internet zouden complete lijsten met spotnamen van Poetin circuleren.

Zo wordt de Russische president wel Put’ka genoemd, ofwel kalkoen. In zijn KGB-tijd moest hij het vanwege zijn spichtige voorkomen doen met de benamingen grijze mot of sigarettenpeuk. Toen hij intrek nam in het Kremlin werd het dwerg. Samen met zijn secondant Dmitri Medvedev waren ze de Kremlindwergen. Ze hadden samen ook één naam: Medvedoput.

Graag mogen de Russen de plastische chirurgie op de hak nemen die Poetin heeft ondergaan om er jong uit te zien. Het is dan botoxopa. Aleksej Navalny veranderde deze bijnaam in bunkeropa, omdat Poetin zich vanwege de corona verstopt hield in zijn bunkers. Toen de Russische heerser de oorlog tegen Oekraïne begon werd het bunker-Führer. Of hij kreeg een bijnaam die is afgeleid van andere dictators: Kim Jong Pu, Pugabe, Putinesco en Putinochet. Caligula de Tweede of Bijnapoleon deden het ook goed.

Berusting

Aan sommige bijnamen van de president is te horen, aldus schrijver Estis, dat Poetin over zijn houdbaarheidsdatum heen is. Als grote maffiabaas van Rusland is Poetin de Kremlin-peetvader. Met het oog op de verwoestingen in Oekraïne noemen Russen hem Kapoetin. Zijn brute optreden heeft hem de bijnaam de bloedige dwerg opgeleverd.

„Poetin heeft in grappen geen goed imago” - Christine Engel, slaviste

„Poetin heeft in grappen geen goed imago”, zei de Oostenrijkse slaviste en literatuurwetenschapper Christine Engel eerder dit jaar in een interview met de Duitse televisiezender NTV. Engel analyseerde duizenden grappen over Poetin en de situatie in Rusland.

Verantwoordelijk voor de grappen zijn met name stedelingen die kritisch tegenover Poetin staan. Engel: „Duidelijk is bovendien dat het mannen zijn die ze verzinnen en waar ze over vertellen.” Gevraagd naar haar favoriete grap antwoordde ze: „Iwan Iwanowitsj krijgt een oproep van het leger voor de speciale militaire operatie in Oekraïne. Hij vraagt: „Met wie vechten we dan?” Nou, met de fascisten. „Ja, en tegen wie?””

Een andere grap die het goed doet op sociale media toont de absurditeit van het systeem aan. Twee agenten van de FSB, de vroegere KGB, drinken na hun werk een biertje. Iwan vraagt aan zijn collega: „Vertel me, Dmitri. Wat denk je nu echt over Poetin?” Dmitri antwoordt: „Hetzelfde als jij.” Iwan denkt een ogenblik na en zegt: „In dat geval is het mijn plicht je te arresteren.”

De Russische burgers hekelen met de grappen vooral Poetins alleenheerschappij, vertelde Engels. Ze stellen bovendien aan de kaak dat hij zijn beloften niet houdt en ver verwijderd van de werkelijkheid leeft. De grappen demonstreren anderzijds de berustende houding van het volk. Als voorbeeld noemde Engel de uitspraak: „Eigenaardig, Poetin liegt ons nog altijd voor, hoewel hij niet eens meer van ons afhankelijk is.”

De berusting laat zien dat de Russen niet rekenen op de val van Poetin of op een andere koers. Estis: „De meest scherpe spot heeft nog geen dictator ten val gebracht.”