Anderhalve eeuw christelijk onderwijs in het hoge noorden
Kinderen voorbereiden op het leven in een seculiere maatschappij. Bij de CNS in Wouterswoude is dat een belangrijk aandachtspunt, omdat velen na de basisschool niet naar het christelijk voortgezet onderwijs gaan. Dit jaar bestaat de Friese school 150 jaar.
„Dit is het andere eind van de wereld”, lacht directeur Teus Visser (41). „Je komt hier alleen als je er echt moet zijn.” Om daarop te laten volgen dat Friesland een mooie provincie is om te wonen. De vroegere Werkendammer streek jaren geleden door zijn huwelijk neer in het noorden van het land. Een plek waar hij zich thuis voelt. Sinds 2010 geeft hij leiding aan de Christelijke Nationale School. „De school was aangesloten bij de landelijke vereniging voor christelijk nationaal onderwijs. Dat verklaart de naam.”
De noodzaak om een school te openen ontstond rond 1870, toen de openbare school in het naastgelegen Driesum te veel leerlingen kreeg. Een nieuwe school in Wouterswoude zou dat probleem moeten verhelpen. „De burgemeester was voorstander van christelijk onderwijs. Zo kwam er een christelijke school en niet een openbare.” Omdat christelijk onderwijs destijds geen subsidie kreeg, werd de school deels betaald door de hervormde kerken van Driesum en Wouterswoude en door de vermogende burgemeester. Op 6 januari 1874 kon de school de deuren openen. Tientallen jaren later kwam er een splitsing in de school. Een deel van de kinderen vertrok naar de nieuw gevormde gereformeerde school, die ook nog steeds bestaat.
Open toelatingsbeleid
De CNS noemt zich reformatorisch, maar heeft wel een open toelatingsbeleid. De meeste leerlingen en leerkrachten komen dan ook uit reformatorische kerken. „Kinderen zonder kerkelijke achtergrond zijn ook welkom. Vooraf bespreek ik met ouders wat we over en weer verwachten.” Die kinderen doen namelijk wel mee met bijvoorbeeld het leren van Psalmen. De meeste van de 175 kinderen komen uit Driesum, Wouterswoude en Damwoude. Anderen komen van iets verder weg, tot ongeveer 20 minuten autorijden. „We hebben geen vervoerssysteem. Ouders brengen de kinderen zelf.”
Zorgen bleven de school niet bespaard. Bijvoorbeeld door het verongelukken van directeur Jan de Groot en later van leerkracht Edith Stelwagen. „Dat had veel impact op de school en de gemeenschap.”
In een tijd van krapte op de arbeidsmarkt is Visser blij dat er voor elke groep een leerkracht staat. „De meesten komen uit de omgeving. We hebben dit jaar de formatie rond met twee liostagiaires en een zzp’er. Zelf sta ik elke woensdagmorgen voor groep 8.” Lesgeven blijft voor hem een mooi vak. „Je ziet kinderen groeien, qua gedrag en prestaties. Het liefst geef ik Bijbelse geschiedenis, geschiedenis, rekenen en aardrijkskunde. Soms komt er een oud-leerling die vertelt hoe hij het hier op school heeft gehad.”
In de werkkamer van Visser staat een bord met de tekst uit Deuteronomium 32:4 : „Hij is de Rotssteen Wiens werk volkomen is.” „Dat geldt voor de school en voor de leerlingen. Hij is volkomen, wij zijn onvolkomen.”
„Deuteronomium 32:4 geldt voor de school en de leerlingen” - Teus Visser, directeur CNS Wouterswoude
Terwijl leerlingen van groep 8 van reformatorische basisscholen vaak naar de dichtstbijzijnde christelijke of reformatorische school in het voortgezet onderwijs doorstromen, is dat bij de CNS anders. „Een deel gaat met de bus naar de Pieter Zandt in Kampen. Dat is elke dag een lange reis. Anderen gaan bijvoorbeeld naar het Gomarus College in Leeuwarden. Die sluit qua identiteit niet aan, maar dat is wel veel dichterbij. Voordat ze de overstap maken, praten we heel bewust met de leerlingen. We denken met hen mee hoe ze zich moeten verwoorden in de maatschappij. Ook in het gebed dragen we onze leerlingen op. De school adviseert ouders niet in het maken van een keuze. Wij adviseren alleen over het niveau.”
Reünie
Het jubileum van de CNS wordt het hele jaar gevierd. Komende zaterdag is er een reünie, waarvoor inmiddels zo’n 400 mensen uit het hele land en van alle leeftijdsgroepen zich hebben aangemeld. Eerder dit jaar werd er al een serie lessen gegeven over de historie van de school. De serie was voorbereid door Visser en zijn vrouw. In februari was er een dankdienst onder leiding van ds. L. Schaafsma, die jaren geleden op de CNS heeft gezeten. Later dit jaar volgt onder andere nog een cd-presentatie met liederen die de leerlingen hebben ingezongen.