Laten we eens inzoomen op iets actueels, in de VS en elders: inflatie. Voor de Amerikaanse kiezer zijn de kosten van levensonderhoud een belangrijk thema. Ook andere aankopen werden de afgelopen jaren flink duurder, met in de zomer van 2022 een piek van bijna 10 procent, vergeleken met twaalf maanden ervoor. Het tempo is inmiddels fors afgezwakt. Niettemin, de politiek moet iets doen aan de hoge prijzen, klinkt het.

Allereerst geldt dat inflatie veelal voortvloeit uit factoren waar een regering weinig invloed op heeft. Dat waren recent de sterke herstelvraag na en het verstoorde aanbod door corona en later de energiecrisis door de oorlog in Oekraïne. Handhaving van prijsstabiliteit berust als taak dan ook bij de centrale banken. Al denkt Trump het beter te kunnen. Hij wil de onafhankelijkheid van de Federal Reserve beknotten, met het gevaar dat de hoogte van de rente een speelbal wordt van politici.

De Republikeinse kandidaat breekt met het traditionele geloof van zijn partij in vrijhandel. Onder zijn bestuur krijgen we meer protectionisme en meer handelsconflicten. Hij wil de eigen bevolking behoeden voor banenverlies, bijvoorbeeld in de auto-industrie, als gevolg van fabricage elders tegen lagere kosten. Minder ”made in China” in zijn land, beoogt hij. Maar de forse invoerrechten die hij aankondigt, lokken hogere prijzen uit en daarmee betaalt de consument de rekening.

„De Republikeinse kandidaat breekt met het traditionele geloof van zijn partij in vrijhandel”

Iets anders: Trump schotelt Amerikanen de grootste belastingverlaging uit de geschiedenis voor. Een expansieve budgetpolitiek pakt doorgaans niet gunstig uit voor de inflatie. Dit laatste geldt eveneens voor de bepleite beperking van de instroom van migranten. Het zal de krapte op de arbeidsmarkt vergroten en dat stuwt de lonen. Minder inflatie onder Trump? Zijn voornemens doen eerder vrezen voor het omgekeerde.

En onder Harris? Ook haar beleid zorgt ervoor dat het toch al omvangrijke begrotingstekort oploopt. Meest opzienbarend is haar plan om een soort prijscontrole in te voeren. De overheid treedt op tegen bedrijven die hun artikelen te duur in de markt zetten. Het doet denken aan bij ons, in de eerste decennia na de oorlog, de geleide loon- en prijspolitiek. Den Haag bepaalde wat een brood of een pak melk mocht kosten.

In Nederland kan dit ingrijpen in de vrije markt sinds de jaren tachtig alleen nog bij een plotselinge noodsituatie. Het prijsmechanisme is er tenslotte niet voor niets. Het reguleert vraag en aanbod. Verstoring ervan door beperking van de ruimte voor verhogingen, leidt tot minder concurrentie, minder innovatie, mogelijk minder productie en schaarste, wat uiteindelijk juist extra prijsdruk veroorzaakt.

Beide kandidaten beloven de inflatie te zullen beteugelen. Dat spreekt de kiezer immers aan. Maar op hun stelligheid valt veel af te dingen.

De auteur is oud-redacteur economie van het RD.

rd.nl/grootgeld