Groot verschil tussen regeren en toeteren vanuit oppositiebankjes
Regeringsverantwoordelijkheid dragen is iets heel anders dan vrijblijvend kritiek spuien vanuit de oppositiebankjes. Daar zijn minister Agema van Volksgezondheid (PVV) en de BBB van minister Wiersma van Landbouw de achterliggende weken op een pijnlijke manier achter gekomen.
Gram
PVV’er Fleur Agema had als Kamerlid duidelijke opvattingen. Ze sprak zich bij elke begrotingsbehandeling onder meer uit tegen privékapitaal in de zorgsector. Kapitalisten die winst willen maken met zorggelden, moet de overheid weren.
Maar nu Agema minister is, tapt ze uit een ander vaatje. Er komt geen verbod op private equity in de zorg, zo liet ze enkele weken geleden aan de Tweede Kamer weten. Een verbod zou ertoe kunnen leiden dat financiering van onderdelen uit de zorg nog moeilijker wordt. Een algemeen verbod zou ook prikkels voor innovatie en doelmatigheid in de zorgsector weg kunnen nemen.
Vorige week kreeg Agema de wind van voren van de Tweede Kamer. Een Kamermeerderheid sprak zich toen opnieuw uit voor een verbod. Ook de PVV-fractie stemde voor een motie die dat uitsprak. Wat zou PVV-Kamerlid Agema haar gram uitstorten over PVV-minister Agema.
Een vergelijkbare draai maakte Agema ook bij de streekziekenhuizen. Als Kamerlid sprak ze zich uit voor het behoud van volwaardige streekziekenhuizen. Als bewindsvrouw staat ze op het standpunt dat dit streven onhaalbaar is. De overheid mag individuele ziekenhuizen niet ondersteunen. Dat is ongeoorloofde staatssteun. ’t Kan verkeren.
Schreeuwers
BBB’er Femke Wiersma nam als minister van Landbouw ook een opmerkelijke bocht. BBB-leider Caroline van der Plas verzette zich enkele maanden geleden nog met hand en tand tegen het mestbeleid van Wiersma’s voorganger in het kabinet-Rutte IV, de CU’er Piet Adema.
Nu blijkt dat minister Wiersma vrijdag een mestpakket presenteerde dat in grote lijnen overeenkomt met hetgeen Adema enkele maanden geleden op tafel legde. Veel boeren reageerden boos en BBB-voorvrouw Van der Plas dreigde met opstappen als de veestapel op termijn gedwongen moet krimpen.
Regeringsverantwoordelijkheid dragen is kennelijk heel wat anders dan als oppositiepartij vrijblijvend toeteren vanaf de zijlijn. De politieke praktijk is weerbarstig. De regering heeft te maken met allerlei regels, gemaakte afspraken en ingezet beleid.
Joop den Uyl, een PvdA’er die vijftig jaar geleden premier van Nederland was –en wiens beleid zeker niet tot voorbeeld hoeft te strekken– wist dat ook. Hij sprak ooit over de ,smalle marges” van de politiek.
Dat geldt anno 2024 nog steeds. Schreeuwers aan de zijlijn willen het meest, maar krijgen het minst.
Agenda
Dinsdag, Prinsjesdag, presenteert het kabinet-Schoof de rijksbegroting voor 2025. Woensdag en donderdag debatteert de Tweede Kamer over de hoofdlijnen van de begroting tijdens de algemene beschouwingen. De Kamer laat in dat debat ook weten wat het vindt van het regeerprogramma dat Schoof afgelopen vrijdag presenteerde. Woensdag vindt de eerste termijn van de Kamer plaats. Premier Schoof reageert daar donderdag op; daarna volgt een tweede debatronde.
In de rubriek Parlementvaria belicht de redactie politiek opvallende zaken vanuit Den Haag.