Het leek een veilige keuze: hun eerste ontmoeting in vele jaren sloten de Amerikaanse president Biden en de Chinese president Xi vorig jaar november af met het voornemen om de illegale productie van fentanyl aan te pakken. Die drug, vijftig keer zo krachtig als heroïne, zaait dood en verderf in de VS. En veel van de chemische stoffen waarmee illegale fentanyl wordt gemaakt komen uit China.

De twee grootmachten zijn elkaars rivalen, maar op dit onderwerp hadden ze elkaar dan toch gevonden. Deze overeenkomst, zei Joe Biden, „gaat levens redden”.

Eind augustus nog bezocht een Amerikaanse delegatie Peking en fentanyl stond op de agenda. China heeft eerder dit jaar sites uit de lucht gehaald waarop illegale bouwstoffen voor fentanyl te koop werden aangeboden. Gretige afnemers daar waren  Mexicaanse drugskartels , die er in eigen land fentanyl voor de Amerikaanse markt van maken.

Die Chinese actie helpt, maar er mag wel een schepje bovenop, vinden de Amerikanen. Laat China nou eens achter al die kleine fabriekjes aan gaan die die stoffen illegaal produceren. Dat zet pas zoden aan de dijk.

Wisselgeld

En dat was de subtiele versie van de Amerikaanse boodschap. In april kwam een commissie van het Huis van Afgevaardigden met een directe aanval. Zij concludeerde dat China, onder leiding van de Communistische Partij, de fentanylcrisis in de VS moedwillig stimuleert. China pampert bedrijfjes die fentanyl produceren en exporteren met belastingvoordelen en subsidies, partijfunctionarissen gaan er op bezoek en complimenteren de bedrijfjes met hun bijdrage aan de lokale economie, schrijft de commissie in een rapport.

In plaats van China tot zondebok te maken, moeten de VS eerst eens in eigen land orde op zaken stellen, vindt Kong Qingjiang. Overal ter wereld gelden er strikte regels voor de verkoop en het gebruik van fentanyl, schrijft de voorzitter van de faculteit internationaal recht aan de China University of Political Science and Law en adviseur van de Chinese overheid in een  opiniestuk in China Daily . Een poging om zulke regels in de VS in te voeren, strandde in het Congres vanwege „politieke polarisatie”, zegt Kong. „Republikeinen en Democraten gebruiken het drugsprobleem, dat levens kapot maakt, als wisselgeld in hun politieke spelletjes.”

„Republikeinen en Democraten gebruiken het drugsprobleem, dat levens kapot maakt, als wisselgeld in hun politieke spelletjes” - Kong Qingjiang, adviseur van de Chinese overheid

Geliefd thema

Het disfunctioneren van de Amerikaanse democratie is een geliefd thema van Chinese criticasters. De polarisatie tussen Republikeinen en Democraten leidt tot chaos – in dit geval een verslavingsepidemie die honderdduizenden het leven kost. Daarbij steekt de rust en de stabiliteit die de Communistische Partij in China brengt gunstig af.

Onze strenge regels werken, wíj hebben geen fentanylcrisis, is de Chinese boodschap. De VS moeten eens naar de vraagzijde kijken –naar de vraag waarom al die Amerikanen zo makkelijk aan fentanyl komen– en niet zo focussen op de aanbodzijde.

Onder het Amerikaanse publiek lijkt steun te zijn voor de visie dat de VS zelf hun straatje moeten schoonvegen.__ Foreign Policy __citeert een nog te publiceren enquête van YouGov met daarin de vraag: wie moet dit probleem oplossen? De federale overheid, zegt 51 procent van de respondenten, terwijl slechts 4 procent vindt dat China dat moet doen.

Misschien was warme samenwerking tussen beide rivalen, zelfs op dit onderwerp, ook wat veel gevraagd. Kleine, maar fundamentele verbeteringen zijn er wel degelijk sinds de top tussen Biden en Xi, zeggen Amerikaanse ingewijden tegen  The Wall Street Journal . Voorheen kregen ze hun Chinese gesprekspartners niet eens aan de telefoon, nu gaan er voortdurend delegaties naar Peking en staan de communicatielijnen open.