„Het gaat er hier niet zo geordend aan toe als in Nederland”, verontschuldigt ds. Michael Brown zich. De kerkdienst van de reformatorische gemeente in Milaan is net afgelopen.

Een paar mannen slepen tafels en stoelen over de vloer. Vrouwen lopen met tafelkleden, kartonnen borden en bestek. In een mum van tijd is de net zo rustige kerkzaal omgebouwd tot restaurant.

Zo’n vier keer per jaar eet de gemeente uitgebreid met elkaar na de dienst. Deze dag heeft een speciaal tintje omdat een echtpaar vijftig jaar is getrouwd. Aan de kast met boeken over Bavinck en Luther hangen gouden en witte ballonnen. Op de drie lange tafels liggen goudkleurige tafelkleden. De lunch is overvloedig. Dames lopen af en aan met kartonnen bordjes met tonijnsalade, vlees in tomatensaus en ravioli in kaassaus.

Met haar zeventig leden, afkomstig uit de Rooms-Katholieke Kerk en andere protestantse kerken, is Filadelfia de grootste reformatorische gemeente van Italië. Ze komt samen in een voormalige computerzaak langs een doorgaande weg in het noordwesten van Milaan. Een eenvoudige ruimte, met een marmeren vloer en zwarte stoelen. Voorin de kerk staat de houten kansel. Erachter een groot verlicht kruis.

De kerk is ontstaan uit het zendingswerk van de United Reformed Churches in North America, een gereformeerd kerkverband dat als grondslag de Bijbel, de Drie Formulieren van Enigheid en de drie oecumenische geloofsbelijdenissen heeft.

New York van Italië

Ds. Brown werd in 2018 vanuit zijn gemeente in Escondido in de Amerikaanse staat Californië uitgezonden naar Milaan. Hij was in Amerika betrokken bij een organisatie die gereformeerde lectuur in het Italiaans vertaalde, zoals de Gereformeerde Dogmatiek van Bavinck, boeken van Luther en het commentaar van Calvijn op Genesis. Jaarlijks bezocht hij de gemeente in Milaan om er te preken en Bijbels onderwijs te geven. „De honger van de Italianen naar het Evangelie raakte mij. Ik ervoer een roeping van God naar dit land.”

Milaan is het New York van Italië, stelt ds. Brown. De stad is wereldleider op het gebied van mode, design en financiën. In het zakendistrict bevinden zich de Italiaanse beurs en het hoofdkantoor van verschillende nationale en internationale banken en bedrijven.

Geestelijk is de metropool volgens de voorganger echter een donkere plek. „De stad telt 1,4 miljoen inwoners en slechts twee gereformeerde kerken. De werkloosheid is er hoog. Dat brengt armoede en drugs- en prostitutieproblematiek met zich mee. Veel Milanezen leven in angst en zonder hoop.”

„De honger van de Italianen naar het Evangelie raakte mij. Ik ervoer een roeping van God naar dit land” - Ds. Michael Brown, predikant reformatorische gemeente Milaan

In deze stad wil ds. Brown het Evangelie van reddende genade brengen en het goud van de Reformatie laten blinken. Op zondag is hij bezig met een serie preken over het Evangelie van Lukas. In de leerdienst, die een halfuur voor de ochtenddienst begint, behandelt hij afwisselend de Heidelbergse Catechismus en de Nederlandse Geloofsbelijdenis.

Italië is harde grond om het Woord te zaaien, ervaart de predikant. „Italianen hebben veel vooroordelen tegen de kerk vanwege de corruptie- en de misbruikschandalen in de Rooms-Katholieke Kerk. Over protestantse gemeenten bestaan vreemde denkbeelden. Wij zouden uit zijn op geld, het manipuleren van mensen, of een sekte zijn.”

Jehovah’s Getuigen

In zijn eerste jaar in Italië ervoer hij deze vooroordelen aan den lijve. „We hadden veel moeite om iemand te vinden die ons een huis wilde verhuren. Mensen dachten dat we Jehovah’s Getuigen waren en onze woning zouden gebruiken voor kerkelijke bijeenkomsten.”

Om duidelijk te maken waar ze voor staat, heeft de gemeente een eigen YouTubekanaal en een Facebookpagina waar de zondagse preken en apologetische video’s op worden geplaatst. Die worden bekeken door honderden mensen vanuit heel Italië, zegt ds. Brown. Op Instagram deelt Filadelfia citaten uit de Bijbel.

Wekelijks ziet de predikant nieuwe gezichten in de eredienst. De meesten op uitnodiging van familie of vrienden uit de gemeente. De beste manier van evangelisatie, zegt ds. Brown, want de drempel om een protestantse kerk binnen te stappen, is voor Italianen behoorlijk groot.

Met name voor rooms-katholieken. „Mensen moeten vaak meerdere keren uitgenodigd worden voordat ze uiteindelijk komen. Het vraagt veel geduld.”

Eén à twee keer per jaar is er sprake van een bekering vanuit het rooms-katholicisme. „Daar gaat vaak een lange periode van gesprekken en onderwijs aan vooraf.”

Tegenstand

Als voorbeeld noemt hij het echtpaar dat na de dienst zijn jubileum vierde. „Tien jaar geleden kwam deze man met zijn vrouw bij onze gemeente nadat hij een preek had gehoord over Luther en de rechtvaardiging door het geloof. Nu is hij een gewaardeerde diaken.”

Hij weet van ex-rooms-katholieken die te maken kregen met tegenstand uit hun familie, maar hij kent ook andere verhalen. „Soms zien de familieleden zo’n duidelijke verandering, dat ze nieuwsgierig worden en vervolgens ook zelf tot geloof komen.”

„Mensen worden hier geconfronteerd met hun eigen zondigheid, maar hun wordt ook Christus verkondigd” - Ds. Michael Brown, predikant reformatorische gemeente Milaan

Zijn preken aanpassen aan de rooms-katholieke context, doet ds. Brown niet. „Ik preek het Evangelie op zo’n manier dat mensen zeggen: Ik zou willen dat mijn broer of zus dit ook kent. Mensen worden hier geconfronteerd met hun eigen zondigheid, maar hun wordt ook Christus verkondigd. Dat verandert levens.”

Gaat hij ooit nog terug naar Amerika? „Ik ben van plan om voorgoed hier te blijven. Wel hoop ik dat mijn werk over tien jaar wordt overgenomen door een Italiaanse predikant. Dat zou goed zijn voor de gemeente.”

Voor die tijd staat er nog één ding op zijn wensenlijstje: een echte kerk met een toren en een klok. „Dat zou de drempel voor mensen zo’n stuk lager maken om binnen te komen.” Met een zucht: „Hier denken ze nog steeds dat we een winkel zijn.”

Dit is het eerste deel van een vierdelige serie over protestanten in Italië. Zaterdag deel 2.