In haar nieuwsbrief van september schrijft stichting IRS: „De samenwerking tussen de reformatorische gemeenten uit Milaan, in Noord-Italië en Perugia, in Midden-Italië gaat door. Het bestuur van de ”Chiese Presiteriane e Riformate Italiane” komt regelmatig bijeen om het fundament voor de nieuw te vormen Italiaanse denominatie te leggen.” Rob van der Dussen verbleef anderhalf jaar in Italië en kent als projectcoördinator Italië bij IRS verschillende gemeenten die zich bij het kerkverband hebben aangesloten.

Wat houdt deze denominatie in?

„Meerdere reformatorische gemeenten in Italië gaan samenwerken. De gemeenten uit Milaan, Perugia en Lecce hebben missionaire initiatieven gestart. De kerken die daaruit voortgekomen zijn, willen zich ook bij de denominatie aansluiten. Het kerkverband is dus klein, maar er zit wel groei in. Door krachten te bundelen willen deze gemeenten elkaar bijstaan. Ze kunnen voor elkaar bidden en elkaar financieel tot steun zijn. En, mocht dat nodig zijn, elkaar aanspreken op misstanden.”

Wat kenmerkt deze nieuwe denominatie?

„De geloofsgemeenschap wenst in de lijn van de Reformatie te staan. De aangesloten kerken werkten voorheen met verschillende kerkorden, zoals de Dordtse Kerkorde en de kerkorde van de Presbyterian Church in America. Deze gemeenten proberen nu tot een gezamenlijke kerkorde te komen. Opvallend is dat de aangesloten kerken relatief jong zijn; ze hebben maximaal veertig jaar aan voorgeschiedenis. Daarnaast hebben deze gemeenten een missionair verlangen: het is hun wens dat meer mensen in Italië van het Evangelie horen. Dat is, wat mij betreft, ook wat de Nederlandse kerken van deze gemeenten kunnen leren.”

Een reformatorische denominatie in Italië. Hoe bijzonder is dat?

„Ik sprak een voorganger uit een van de reformatorische gemeenten en hij noemde de totstandkoming van deze denominatie historisch. Er is nog geen reformatorische denominatie in Italië aanwezig. Er zijn veel baptistengemeenten, maar weinig gemeenten waar kinderen gedoopt worden. Veel mensen hebben de Rooms-Katholieke Kerk als benauwend ervaren en zetten zich daar tegen af als ze protestant worden. Ze zeggen: „Het rooms-katholieke systeem heeft ons zo misleid, daar moeten we van loskomen.” Dat draagt er aan bij dat ze de kinderdoop niet Bijbels vinden.

Om dezelfde reden zijn er veel vrije gemeenten in Italië: ze hebben zich niet aangesloten bij een denominatie, omdat ze bang zijn dat één persoon te veel macht krijgt in de gemeente, zoals dat in de Rooms-Katholieke Kerk vaak het geval is. Zo’n vrije gemeente bestaat uit een groepje van twintig, dertig mensen, die een eigen voorganger hebben aangesteld. De tucht fungeert niet in deze gemeenten. Als een voorganger over de schreef gaat, wie corrigeert hem dan? Daarom is het mooi dat er denominaties ontstaan, want daarin wordt de tucht wel gehandhaafd.”

Hoe is het om reformatorisch te zijn in een overwegend rooms-katholiek land?

„Heel veel mensen in Italië noemen zich Italiaan en katholiek. Het rooms-katholicisme is niet alleen een religie in Italië; het is een deel van de cultuur. In feite betekent het geloof echter niet zoveel: veel Italianen lezen niet uit de Bijbel en leven niet met God. Als je protestant wordt in Italië, krijg je met veel weerstand te maken. Italianen zien het protestantisme als een sekte. Aansluiting daarbij is verdacht. Protestanten worden soms uitgesloten van hun familie. Terwijl in Italië familieverbanden juist zo belangrijk zijn. Een overstap naar het protestantisme kan dus moeilijk zijn.”

Maandag is het Hervormingsdag. Hoe wordt de hervorming door reformatorische gemeenten in Italië herdacht?

„Hervormingsdag kennen ze, maar het wordt niet herdacht. In de reformatorische gemeente in Milaan vindt binnenkort een conferentie plaats, de Reformation Conference. De vraag naar de verschillen tussen het rooms-katholicisme en het protestantisme staat dan centraal. Door deze conferentie wil de gemeente mensen aan het denken zetten over de eigen, protestantse identiteit. De relevantie van de Reformatie wordt benadrukt. Mensen die uit een katholieke context protestant worden, moeten wennen aan de protestantse denkbeelden. De conferentie in Milaan besteedt daar aandacht aan.”