Jonge kinderen die van hun ouders nog geen account op sociale media als Instagram mogen, omzeilen dat verbod steeds vaker door een WhatsAppkanaal aan te maken, een nieuwe functie op WhatsApp. Deskundigen waarschuwen voor de risico’s. „Wat je kind deelt, is voor iedere volger zichtbaar.”
Sommige meiden delen er hun dagelijkse verzorgingsroutine, met foto’s erbij, anderen vertellen in de groep uitgebreid naar welke middelbare school ze gaan. Toen mediacoach Marloes Jonker de telefoon van haar kind checkte, ontdekte ze dat meerdere vriendinnen van haar dochter sinds kort een WhatsAppkanaal hadden waarop ze allerlei persoonlijke gegevens deelden. Uitnodigingen voor die kanalen werden rondgestrooid in appgroepen om zoveel mogelijk volgers te krijgen. „Aan hun privacy dachten de meiden niet. Terwijl een deel van de volgers onbekend voor hen was, want het waren geen contacten die ze in hun telefoon hadden opgeslagen.”
Reden voor de mediacoach om zich verder te verdiepen in deze nieuwe functie van WhatsApp. Wie een kanaal aanmaakt, kan berichten, foto’s, video’s en peilingen met zijn of haar volgers delen. Beheerders krijgen volgers door een linkje naar hun kanaal te delen.
Het grootste bezwaar van WhatsAppkanalen is volgens Jonker dat ze openbaar zijn. „Met een doorgestuurde link kan iedereen op zo’n kanaal. Als beheerder kan je kind alleen de namen zien van de volgers die ze hebben opgeslagen als contact, zoals vrienden en klasgenootjes. Andere volgers zijn niet zichtbaar en kunnen dus ook niet geblokkeerd worden.”
Schaamte
Het verbaast Justine Pardoen, expert mediawijsheid bij Bureau Jeugd & Media, niet dat kinderen een omweg hebben gevonden om toch online dingen te delen als ze niet op sociale media mogen. Veel ouders weten volgens haar nog weinig over de nieuwe functie van WhatsApp. Ze denken dat hun kind nog niet op sociale media zit en hebben dus ook nog geen voorlichting gegeven over wat je wel en niet moet delen. „Terwijl dat juist zo belangrijk is. Jonge kinderen weten nog niet wat privacy is en hoe je dat moet bewaken. Ze kunnen de consequenties van hun gedrag niet overzien. Je kunt ze daarom ook nog niet zelfstandig dit soort dingen laten doen.”
„Als er geen gesprek mogelijk is, vertellen kinderen weinig aan hun ouders omdat ze bang zijn dat ze niet meer op de apparaten mogen” - Justine Pardoen, expert mediawijsheid bij Bureau Jeugd & Media
Pardoen, die veel voorlichtingen geeft op scholen, tipt ouders om meteen bij aanschaf van de eerste smartphone voor hun kind duidelijke regels op te stellen. „Als je geen zin hebt om dat te doen, moet je je kind die telefoon niet geven. Dat klinkt misschien hard, maar het is echt nodig.” Pardoen noemt voorbeelden waarbij jonge kinderen per ongeluk in de verkeerde groepen terechtkomen en foto’s van kinderporno of afgehakte hoofden te zien krijgen.
Ook Marloes Jonker benadrukt het belang van goede voorlichting. „Kijk mee en praat met je kind over wat je wel en niet online moet zetten.”
Voorzichtig zijn betekent volgens de deskundigen niet dat je alles moet verbieden. Het helpt juist als kinderen stap voor stap meer rechten krijgen en zelf ook leren nadenken over hoe iets werkt. „Als er geen gesprek mogelijk is, vertellen kinderen weinig aan hun ouders omdat ze bang zijn dat ze niet meer op de apparaten mogen”, zegt Justine Pardoen. „Of ze voelen zich schuldig omdat ze per ongeluk ergens op hebben geklikt. Maar het maakt een wereld van verschil wanneer je er als ouder zelf open over bent. Zeg: wij vinden het leuk en handig, wij gunnen jou deze app ook, maar dan wel onder deze voorwaarden.”
