Een jonge vrouw strompelt voorbij met teenslippers aan, de wandelschoenen nog in de hand. „Heb je pleisters nodig?” vraagt een bezorgde vrijwilliger. Het is iets voor twee uur ’s middags en bij de finish van de eerste dag van de Nijmeegse Vierdaagse wordt het langzaam druk. Binnengekomen wandelaars zitten in groepjes op het gras bij te komen. Iets verderop marcheert een gestage stroom militairen. Zij moeten nog even doorlopen naar hun finishplaats bij Kamp Heumensoord.

Op de Coehornstraat komen de soldaten in aanraking met zo’n twintig actievoerders van de groep Nijmegen4Palestine. Ze staan naast de weg te zwaaien met grote spandoeken waarop leuzen staan als ”IDF are terrorists” (”Israëlische soldaten zijn terroristen”). Een aantal van hen heeft het gezicht volledig bedekt met een Palestijnse sjaal. Ze zingen en scanderen leuzen als ”Free, free Palestine” en het bekende ”From the river to the sea”.

De actiegroep kondigde eerder aan dat ze als burgerwacht wandelaars willen aanspreken die symbolen dragen van het Israëlische leger. Er zouden waarnemers langs de route staan die hierop letten. In de praktijk spreekt de club echter niemand aan. De Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls zei maandag dat hij dat ook niet zal tolereren. „Als ze toch iemand aanspreken, dan zal waar mogelijk direct worden ingegrepen”, aldus Bruls. De organisatie van de vierdaagse liet eerder al weten dat er geen Israëlische militairen meelopen, en ook geen Israëlische veteranen.

Provoceren

Er is veel politie op de been om de situatie in de gaten te houden. „Minstens evenveel agenten als demonstranten”, grapt Richard Philippi. Hij heeft net zijn vrouw Annette van de finishlijn gehaald; ze liep vandaag 40 kilometer. Annette heeft nog niet eerder een demonstratie gezien bij de Nijmeegse Vierdaagse, terwijl ze toch al voor de 21^e keer meeloopt. „Ik vind het niet zo passen bij dit evenement. De vierdaagse staat toch voor een stukje verbroedering; er valt geen onvertogen woord en iedereen helpt elkaar.”

Haar man las in het nieuws al over de aangekondigde acties, maar is blij dat het in de praktijk meevalt. „Ze mogen hier natuurlijk gewoon staan, want we hebben vrijheid van meningsuiting in dit land. Maar dan moet je wel je gezicht laten zien. De helft heeft zichzelf helemaal in die sjaals gewikkeld.”

Ben van Cuijk en Bob Rogmans, twee buurmannen uit Leiden, zijn net klaar met hun afstand van 40 kilometer. Ze zijn al sinds halfzes deze ochtend onderweg. Ben grapt: „Ik zei net: we laten ons arresteren door de politie die hier staat, dan hoeven we tenminste niet meer naar het station te lopen.”  De twee zijn niet erg te spreken over de demonstratie. „Ik heb wel sympathie voor de zaak”, zegt Ben. „Maar het is de vraag of je als demonstrant hier op de Vierdaagse moet gaan staan en dan ook net op een plek waar alle militairen langskomen. Dat voelt toch als onnodig provoceren.” Bob voegt toe: „Straks komt er nog een confrontatie als je niet oppast. De situatie is al ingewikkeld genoeg en op deze manier breng je niet bepaald een genuanceerd gesprek op gang.”

Stickers

Eerder op de dag, langs de rand van het parcours in Elst, is er weinig te merken van de aangekondigde acties van de burgerwacht. De sfeer in het Gelderse dorpje zit er goed in als rond elf uur de meeste wandelaars voorbijtrekken. Kinderen krijgen high fives van soldaten, de plaatselijke fanfare schalt door de straat en een vrouw met een spandoek waarop staat ”Ik wil graag een vriend, meld je hier aan” krijgt onder luid gejuich regelmatig aandacht van voorbijtrekkende wandelaars.

Sommige toeschouwers zijn wel voorbereid op mogelijke acties. Zo heeft José Huibers stickers met het opschrift ”Vrede voor Israël” meegenomen. „Speciaal gedaan toen ik het nieuws over de actie las.” Ze wil de stickers uitdelen aan mensen die de Israëlische vlag dragen, maar heeft nog niemand gezien. „Er lopen dit jaar ook geen Israëlische militairen mee; die hebben wel wat anders aan hun hoofd.”

Huibers is blij dat er geen demonstranten zijn, al benadrukt ze er wel bij dat ze „niet tegen de Palestijnen is, maar wel tegen Hamas”. Ze is vooral verdrietig over de situatie in Israël. „Ik bid elke dag dat er een einde mag komen aan de oorlog.”

Ook Geurte Harskamp, die langs de route staat te kijken, heeft het nieuws over de aangekondigde betoging meegekregen. Ze draagt Israël „een warm hart toe” en is dan ook niet te spreken over de actievoerders. „Dat past niet bij een verbroederend evenement als dit. Bovendien vind ik dat je met aankondigingen over een burgerwacht niet op een respectvolle manier het gesprek aangaat. Zo’n houding zorgt alleen maar voor verharding en dan komt er sowieso geen gesprek op gang.”

Terug naar Nijmegen. De meeste militairen kijken niet op of om als ze worden geconfronteerd met het gezang van de actiegroep. Een groep soldaten begint wel extra hard ”Left, right, left” te scanderen terwijl ze voorbij marcheren. Een van de actievoerders pakt er een megafoon bij om te proberen het geluid te overstemmen. Dat lukt niet echt, want de soldaten gaan nog harder zingen.