Tijdens de Nijmeegse Vierdaagse kun je ze geregeld voorbij zien komen: mensen die naar links of rechts overhellen. „Mijn observatie is dat scheeflopen gaandeweg het evenement toeneemt”, zegt Hopman, fysioloog aan het Radboudumc. „Je ziet het vooral als het een beetje warm is, aan de finish en op de laatste wandeldagen.”

Mensen hebben meestal zelf niet door dat ze schuin lopen. Ze horen het van anderen of zien het op foto’s. De oorzaak van het afwijkende loopgedrag is onbekend. Hopman: „Je zou denken dat het komt door rugpijn of vermoeide spieren. Maar dat is niet zo waarschijnlijk, want dan zouden deze mensen het wel weten. Ik denk eerder dat de oorzaak neurologisch van aard is of dat het te maken heeft met het evenwichtsorgaan. Scheeflopen kan wellicht ook het gevolg zijn van uitdroging.” Met scans, neurologische testen en een bloedtest hoopt de fysioloog de precieze oorzaak te achterhalen.

Rijst

Hopman doet het onderzoek samen met een team van zo’n 45 collega’s van het Radboudumc. De metingen vinden plaats in het Karel de Grote College, dat is omgetoverd tot een heus laboratorium. De middelbare school ligt pal naast De Wedren, het plein in Nijmegen waar wandelaars starten en eindigen.

Een tweede project richt zich op eiwitten. De hoofdvraag is of plantaardige eiwitten even goed zijn voor de spieren als dierlijke. De onderzoekers kijken hiervoor naar mogelijke verschillen in spiermassa en de mate van spierpijn en -schade die wandelaars ervaren. Aan dit onderzoek doen zo’n tweehonderd 60-plussers mee, verdeeld over vier gelijke groepen. Eén groep krijgt supplementen met dierlijke eiwitten. Een tweede groep krijgt een mix van plantaardige eiwitten uit gerst, bonen en rijst. Een derde groep krijgt een placebopoeder, zonder eiwitten. De vierde groep krijgt geen supplementen, maar tips over eiwitrijke producten uit de supermarkt.

„Vooral de voorbereiding op de Vierdaagse is gezond” - Prof. Maria Hopman, fysioloog aan het Radboudumc

In het zwart

De ”Vierdaagse-professor” wil ook graag weten wat de invloed van kledingkleur is op de lichaamstemperatuur van wandelaars. Dat onderzoek gaat echter niet door, omdat daarvoor een buitentemperatuur van minstens 30 graden nodig is.

Vorig jaar bleek er geen verschil te zijn in de lichaamstemperatuur van wandelaars met witte of zwarte kleding, maar toen kwam het kwik niet boven de 25 graden uit. „Bij dat soort gematigde temperaturen maakt het niet uit of je wit of zwart draagt”, zegt ze. „We roepen altijd bij warmte: doe lichte, luchtige kleding aan. Maar in het Midden-Oosten, waar mensen veel meer ervaring met warmte hebben dan wij, lopen hele volken in het zwart. Daarom zijn we vorig jaar met onderzoek hiernaar gestart.”

Hopman doet al voor de zestiende keer mee aan de Nijmeegse Vierdaagse, tenminste, aan onderzoek tijdens het evenement. Bij voorgaande edities ontdekte ze dat de eerste wandeldag fysiek het zwaarst is, dat de lichaamstemperatuur tijdens het wandelen met 1 graad stijgt, en dat 20 procent van de wandelaars te weinig drinkt. Ook worden wandelaars van rond de 80 jaar ruim acht jaar jonger ingeschat. Daarnaast hebben patiënten met diabetes type 2 minder medicatie nodig naarmate ze meer trainen.

Deelnemers lopen 30, 40 of 50 kilometer. Hoe gezond is dat? „De Vierdaagse is niet per se gezond”, zegt Hopman. „De gezondheidscomponent zit hem in het feit dat mensen het hele jaar door wandelen en zich voorbereiden op het evenement.”