Ik zie twee grote oorzaken van de vastgelopen huizenmarkt. Door de kredietcrisis (2007-2011) moesten banken gered worden. Daarom pompte de Europese Centrale Bank (ECB) geld in de economie om te voorkomen dat het financiële stelsel in elkaar stortte. Ook bracht de ECB de rente kunstmatig omlaag. Als gevolg van dit beleid ontstonden er financiële bubbels of zeepbellen: situaties waarin de prijzen van bepaalde goederen of financiële activa snel stijgen, maar ook weer snel dalen. De aandelenmarkt, de vastgoedmarkt, de goudmarkt en andere markten stegen door het extra geld enorm in waarde.

Aan het beleid vanuit de ECB kunnen we niet veel doen. Daarbij is het handelen van de centrale bank voor veel mensen erg abstract. Het is makkelijker om de schuld te leggen bij bijvoorbeeld de migranten, ouderen die niet doorstromen of beleggers, maar dit zijn eerder symptomen van een onderliggend probleem dan werkelijke oorzaken.

Een van die oorzaken is de enorme overregulering vanuit Brussel en Den Haag. Uit de koker van de EU komen allerlei wetten rondom duurzaamheid die effect hebben op de woningmarkt. De Nederlandse regering stelt daarnaast enorm veel eisen aan woningbouw, corporaties en beleggers.

Deze regulering moet de huur- en woningmarkt toegankelijker maken. Maar als een markt al ingewikkeld is, zorgt regulering er vaak voor dat een markt nóg ingewikkelder wordt. Zo zorgen de recente regels rond bouwen –die ervoor moeten zorgen dat er jaarlijks 100.000 woningen bij komen– er juist voor dat er minder gebouwd en verhuurd wordt.

Voorlopig zijn er op korte termijn geen signalen dat de markt gaat afkoelen. We weten wel uit de periode van de kredietcrisis dat áls dit gebeurt, het vaak onverwacht en heel snel is. Op een daling van de huizenprijs kun je als starter niet wachten. Een huurwoning is ook vrijwel niet te vinden.

Is er wel een oplossing? Ik zie creatieve noodoplossingen om me heen. Ouderen die hun woning verkopen bieden deze vaak eerst binnen de familie aan. Jongeren die alleen zijn, kopen samen met een vriend of vriendin een woning of huren samen een huis. Ouders kopen samen met hun kind een woning. Ouders verhogen de hypotheek op hun woning en lenen dit door aan hun kind. Mensen met vermogen verstrekken een hypotheek aan een jong stel – dat niet eens altijd familie is.

Ik denk dat we de wet- en regelgeving rondom de woningmarkt sterk moeten vereenvoudigen. Zo kunnen we sneller bouwen, de doorstroom bevorderen en verhuren weer aantrekkelijk maken. Ook vind ik dat de hypotheekrenteaftrek vereenvoudigd moet worden. Zolang de politiek dit niet aandurft, zal creativiteit een vereiste blijven om er op de woningmarkt tussen te komen.

De auteur is Master of Financial Planning.