Rookwolken stegen dinsdag op uit het parlementsgebouw in Nairobi. Honderden woedende demonstranten bestormden het pand, drongen naar binnen en staken delen ervan in brand. „Verraders, verraders”, riepen de betogers toen ze door een politiebarricade braken, een politiebus in brand staken en het gebouw betraden. Enkele uren daarvoor keurde het Keniaanse parlement –veel sneller dan verwacht– een zeer omstreden belastingwet goed: met 195 stemmen voor en 106 stemmen tegen.

„De regering wil ons meer en meer belasting laten betalen en steelt het vervolgens voor eigen gewin”, zei de 24-jarige demonstrant Duke Gabriel eerder die dinsdag. De in zwarte bandana en zwart T-shirt gehulde Keniaan noemde president William Ruto „een dief”. Veel van de demonstranten waren niet alleen boos over de belastingverhogingen, maar ook over de ongebreidelde corruptie onder de politieke klasse.

Duister

President Ruto blijft volhouden dat de belastingverhogingen nodig zijn. Het land worstelt met een hoge staatsschuld van 65 miljard euro (69 procent van het bbp), waardoor het 9,5 miljard euro per jaar kwijt is aan de rente. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) gaf Kenia in april een nieuwe lening van 1 miljard dollar (7,3 miljoen euro). In ruil daarvoor moet de grootste economie van Oost-Afrika wel zijn overheidsfinanciën beter op orde krijgen. Dus rest Ruto weinig anders dan het heffen van meer belastingen, zegt hij.

Volgens veel Kenianen zou de regering echter moeten snijden in eigen uitgaven en salarissen van politici. „Onze parlementsleden verdienen meer dan onze dokters en de meeste andere beroepen”, aldus de 27-jarige advocate Elisabeth Aghan, die niet demonstreerde, maar de protesten wel steunt.

„De regering wil ons meer en meer belasting laten betalen en steelt het vervolgens voor eigen gewin” - Duke Gabriel, demonstrant

Terwijl Kenia een levendige cultuur heeft van betogingen, voelden de recente protesten voor veel Kenianen anders. Zo waren de demonstraties tot dinsdagmiddag opvallend vreedzaam. Veel betogers waren studenten of afkomstig uit de middenklasse.

De sfeer werd gedurende de dag steeds grimmiger. Al in de nacht van maandag op dinsdag werden zeker vijf betogers –die zeer actief waren op sociale media– door gewapende mannen ‘ontvoerd’. Van de actie werden video’s op sociale media gedeeld. Deze vermeende ontvoeringen leidden tot grote woede onder Kenianen. De Keniaanse Organisatie van Advocaten (LSK) stelde zelfs dat het land terugkeerde naar „het duistere tijdperk waarbij een repressieve politiemacht met buitengerechtelijke tactieken de publieke opinie onderdrukt”.

Kruitvat

Het ging helemaal mis toen het parlement dinsdag, twee dagen eerder dan verwacht, de omstreden belastingwet plots al goedkeurde. Normaliter wordt hier veel langer over gedebatteerd. Met de snelle goedkeuring was het alsof er een lont in een kruitvat werd gestoken.

Mede omdat veel demonstranten ervan overtuigd waren dat een hoop parlementariërs door de partij van Ruto waren omgekocht, bestormden zij woedend het parlement. De politie schoot met scherp op de demonstranten, waarbij meerdere doden vielen. Persbureau Reuters meldde minstens vijf doden, Keniaanse media spraken van acht, medisch personeel ter plaatse had het over minstens tien doden en vijftig gewonden.

In het parlementsgebouw richtten demonstranten vernielingen aan en brak brand uit. Parlementariërs werden via ondergrondse tunnels geëvacueerd. Dinsdagavond reageerde president Ruto: „Ik verzeker de Kenianen dat we een volledig en effectief antwoord zullen geven op de verraderlijke gebeurtenissen van vandaag.”